Ból i depresja idą w parze

Przewlekły ból występuje u 19 proc. dorosłych Europejczyków i u 20,4 proc. dorosłych Amerykanów, a depresja jest często związana z chorobami współistniejącymi. Badania epidemiologiczne potwierdzają, że wskaźniki depresji są wyższe wśród osób z przewlekłym bólem w porównaniu do pacjentów bez objawów bólowych.  

Interakcje pomiędzy depresją a bólem są różnorodne i mają istotne znaczenie kliniczne. Zaburzenia depresyjne mogą pojawić się jako wynik samej obecności bólu albo innych, związanych z chorobami somatycznymi dolegliwości. A z drugiej strony, w przebiegu zaburzeń depresyjnych nierzadko występują dolegliwości bólowe.   

Naukowcy przyjrzeli się skali zjawiska. Badanie na reprezentatywnej próbie społeczności amerykańskiej pokazało, że około 35 proc. uczestników z przewlekłym bólem miało również depresję. Co więcej, dowody sugerują, że większy odsetek pacjentów z przewlekłym bólem może rozwinąć poważne zaburzenie depresyjne w porównaniu z pacjentami z różnymi innymi przewlekłymi schorzeniami. Wyniki ukazały się na łamach „Pain Management Nursing”.  

Jakie wspólne objawy towarzyszą depresji i bólowi? - na to pytanie starali się odpowiedzieć naukowcy. Wyniki badania opublikowano w „The Clinical Journal of Pain”. Wzięło w nim udział 454 pacjentów leczonych w klinice uniwersyteckiej. Wypełnili oni 25 punktów ankiety „Brief Pain Inventory” oraz „Skali lęku i depresji w szpitalu” na początku i po zakończeniu leczenia. Między innymi brak radości i śmiechu to 2 objawy depresyjne, które wykazały największe skojarzenia z interferencją bólu. Problemy ze snem były związane zarówno z lękiem, jak i objawami depresyjnymi oraz objawami nasilenia bólu.  

Eksperci podkreślają konieczność skutecznego leczenia bólu tak, żeby jego nasilenia i przewlekły charakter nie prowadziły do zaburzeń depresyjnych. Depresja może być też przyczyną wystąpienia lub nasilenia objawów bólowych. Wzrost odczuwania bólu w przebiegu stosowania niektórych leków przeciwdepresyjnych wynika ze zwiększenia stężenia serotoniny w ośrodkach mózgu i innych częściach organizmu. Dlatego w przebiegu tej choroby należy brać to pod uwagę. Z tego względu, że depresja i dolegliwości bólowe mają wiele punktów wspólnych, dotyczą one etiologii, obrazu klinicznego, metod terapii, to diagnoza powinna przebiegać z uwzględnienie obu tych aspektów. Dokładny opis objawów dokonany przez pacjenta, diagnostyka oraz obiektywizacja dolegliwości stanowią punkt wyjścia do zlecenia optymalnej terapii i do określenia rokowania. Klinicyści, którzy niosą pomoc chorym z tymi dolegliwościami, powinni zaplanować adekwatne metody terapii, unikając efektów ubocznych podawanych leków.  

1. „Ból w depresji, depresja w bólu – wspólne aspekty”, Psychiatria po Dyplomie, grudzień 2023. 

2. „A Narrative Review of the Assessment of Depression in Chronic Pain”, Pain Management Nursing, kwiecień 2022 

3. „The Complex Interplay of Pain, Depression, and Anxiety Symptoms in Patients With Chronic Pain”, The Clinical Journal of Pain, kwiecień 2020.