Od nefrologa dla dermatologów

Co dermatolog powinien wiedzieć o manifestacji skórnej ostrych chorób nefrologicznych

Prof. dr hab. med. Michał Myśliwiec1, Dr n. med. Hanna Myśliwiec2

1I Klinika Nefrologii z Oddziałem Transplantacji i Pododdziałem Dializoterapii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

2Klinika Dermatologii i Wenerologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

Adres do korespondencji: Prof. dr hab. med. Michał Myśliwiec, I Klinika Nefrologii z Oddziałem Transplantacji i Pododdziałem Dializoterapii UM w Białymstoku, ul. Żurawia 14, 15-540 Białystok, e-mail: mysich@poczta.onet.pl

Objawy dermatologiczne występują w chorobach nerek ostrych oraz przewlekłych. Czasem mogą być bardzo pomocne w ustaleniu wstępnego rozpoznania oraz ocenie postępu choroby i leczenia. Mają szczególne znaczenie w stanach ciężkich: ostrej niewydolności nerek i gwałtownie postępującego kłębuszkowego zapalenia nerek, pierwotnego lub wtórnego, np. w uogólnionym zapaleniu naczyń (vasculitis).[1-3]

Ostra niewydolność nerek

Zaleca się używanie określenia „ostre uszkodzenie nerek” – AKI (Acute Kidney Injury), ponieważ wyróżnia się trzy stadia AKI, w zależności od stopnia wzrostu stężenia kreatyniny we krwi lub zmniejszenia objętości wydalanego moczu. Tylko trzecie stadium AKI stanowi ostra niewydolność nerek.

AKI rozpoznaje się na podstawie nagłego wzrostu stężenia kreatyniny we krwi o > 0,3 mg/dl w ciągu 48 godz. lub zmniejszenia objętości wydalanego moczu. Do rozpoznania wystarcza spełnienie tylko jednego kryterium. Często AKI występuje w postaci nieoligurycznej, czyli bez zmniejszenia objętości oddawanego moczu.

Główne postaci AKI to przednerkowa, nerkowa (miąższowa) i ponerkowa (zaporowa).

  • Postać przednerkowa AKI spowodowana jest najczęściej odwodnieniem. Skóra chorego często jest blada, z upośledzoną elastycznością i obniżonym napięciem. Na niedobór wody mogą wskazywać: suchość języka, śluzówek i skóry pod pachami oraz spadek ciśnienia tętniczego po pionizacji.
  • Postać miąższowa AKI może być spowodowana między innymi:[2]

1. Kłębuszkowym zapaleniem nerek, w którym częstym objawem są obrzęki, zwłaszcza pod oczami i na podudziach, pozostawiające dołek po ucisku. Początkowo jest ono uogólnione, z czasem dotyczy głównie podudzi. Skóra nad nimi jest blada. Po leczeniu ...

    • alergicznym (antybiotyki β-laktamowe, sulfonamidy, trimetoprim, ryfampicyna, niesteroidowe leki przeciwzapalne, diuretyki i kaptopryl),
    • spowodowanym zakażeniami (bakteryjne, wirusowe i grzybicze),
    • spowodowanym naciekami z komórek nowotworowych (chłoniak, białaczki),
    • ziarniniakowatym (sarkoidoza).

Śródmiąższowe zapalenie nerek polekowe charakteryzuje się wysypką odropodobną lub rumieniową plamisto-grudkową (różyczkopodobną), symetryczną, zwykle występującą po tygodniu stosowania leku. Rzadziej pojawiają się pęcherze i krosty. Zmiany te są zwykle swędzące i dotyczą najczęściej tułowia, ud i ramion. W łagodnej formie obwodowe części ciała nie są zajęte, aczkolwiek wysypka może także pojawiać się na twarzy, dłoniach i podeszwach. W ciężkich formach występują zmiany na śluzówkach jamy ustnej, nosa lub okolicy odbytu i narządów płciowych. Zmiany mogą dotyczyć także skóry owłosionej głowy i paznokci.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Układowe zapalenia naczyń (vasculitis)

Można je podzielić na infekcyjne i nieinfekcyjne, zależnie od kalibru naczynia, które obejmują (duże, średnie lub małe), etiologii, patogenezy, patomorfologii i [...]

Toczeń rumieniowaty układowy (systemic lupus erythematosus – SLE)

Jest to choroba autoimmunologiczna prowadząca do przewlekłego procesu zapalnego w wielu tkankach i narządach, przede wszystkim u młodych kobiet. Poza ograniczonym [...]

Infekcyjne zapalenie wsierdzia

Choroba niezbyt częsta, ale zagrażająca życiu. Może być przyczyną szybko postępującego kłębuszkowego zapalenia nerek błoniasto-rozplemowego. Występuje coraz częściej u chorych przewlekle [...]

Sarkoidoza[6]

Uogólniona choroba ziarniniakowa o nieznanej etiologii, występująca przeważnie u młodych osób dorosłych, objawiająca się najczęściej powiększeniem węzłów chłonnych wnęk i zmian [...]
Do góry