Uczymy się na błędach
Róża oraz zapalenie skóry i tkanki podskórnej (cellulitis) – aktualne standardy postępowania diagnostycznego i leczniczego
Dr n. med. Maciej Pastuszczak
Prof. dr hab. med. Anna Wojas-Pelc
Róża oraz zapalenie skóry i tkanki podskórnej (cellulitis) to jedne z częstszych chorób bakteryjnych. Przedstawiamy najważniejsze różnice kliniczne między tymi jednostkami chorobowymi oraz aktualne zalecenia dotyczące empirycznej antybiotykoterapii. Chcemy ponadto zwrócić uwagę na postępowanie lecznicze w nie tak rzadkich przypadkach zapalenia skóry i tkanki podskórnej powstałych na skutek pogryzienia przez psy i koty. Oddzielnie omówiliśmy również aktualne standardy postępowania w stanach zapalnych skóry powstające u chorych na cukrzycę. Podsumowaliśmy także najnowsze doniesienia z piśmiennictwa dotyczące zapobiegania nawrotom róży oraz zapalenia skóry i tkanki podskórnej.
Obraz kliniczny
Typowymi cechami klinicznymi róży oraz zapalenia skóry i tkanki podskórnej (cellulitis) jest zaczerwienienie, obrzęk i zwiększone ucieplenie skóry. Stan zapalny w przebiegu róży obejmuje górne warstwy skóry i powierzchowne naczynia limfatyczne. Cellulitis dotyczy z kolei głębszych warstw skóry i nierzadko także tkanki podskórnej. Te różnice histopatologiczne przekładają się na nieco odmienny obraz kliniczny róży i cellulitis. Zmiany w przebiegu róży są bowiem nieco wyniesione ponad powierzchnię skóry (skutek obrzęku), a granica między skórą zdrową a chorą jest wyraźna.[1] W przypadku stanu zapalnego zlokalizowanego w obrębie twarzy, obecność objawu usznego Miliana pozwala odróżnić różę od zapalenia skóry i tkanki podskórnej. W związku z faktem, że w zakresie małżowiny usznej nie ma tkanki podskórnej, tym samym jej stan zapalny współistniejący ze stanem zapalnym skóry na twarzy (objaw uszny Miliana) przemawia bardziej za rozpoznaniem róży niż cellulitis. W przebiegu klinicznym róży obserwuje się ponadto bardziej nagły początek objawów, często z wysoką gorączką i dreszczami. Z kolei zapalenie skóry i tkanki podskórnej charakteryzuje się zwykle powolnym rozwojem objawów klinicznych.[2]
Najczęstszą lokalizacją zmian w przebiegu róży i cellulitis są kończyny dolne. Zmiany mogą także występować na skórze okolicy oczodołowej, brzucha (szczególnie w przypadku osób ze znaczną otyłością), okolicy okołoodbytniczej i policzka. Zapalenie skóry i tkanki podskórnej policzka stanowiło szczególnie częsty problem w praktyce pediatrycznej. Najnowsze doniesienia wskazują na znaczne zmniejszenie częstości cellulitis występującego w tej okolicy, co przypuszczalnie związane jest z powszechnością szczepień przeciwko bakteriom Haemophilus influenzae typu b.[3]
Zarówno w przebiegu róży, jak i zapalenia skóry i tkanki podskórnej może dojść do zapalenia naczyń limfatycznych, powiększenia i bolesności węzłów chłonnych, pojawienia się zmian pęcherzowych i krwotocznych. W obrębie zmian zapalnych nierzadko uda...
