Dermatoskopia dla niedermatoskopistów

Wykwity łagodne w dermatoskopii: znamiona melanocytowe

Dr n. med. Agata Bulińska

School of Medicine

The University of Queensland, Brisbane, Australia

Adres do korespondencji: Dr n. med. Agata Bulińska, School of Medicine, The University of Queensland, Brisbane QLD 4072 Australia, e-mail: agata.bulinska.dr@gmail.com, www.melanomasignature.blogspot.com

Podstawowym celem dermatoskopii jest potwierdzenie lub wykluczenie diagnozy czerniaka złośliwego. Znamiona melanocytowe oraz czerniaki – łagodne i złośliwe nowotwory powstające z melanocytów – wchodzą w skład grupy wykwitów określanych mianem melanocytowych. Wszystkie pozostałe wykwity skórne są klasyfikowane jako niemelanocytowe. Tę klasyfikację stosuje się w odniesieniu do zarówno barwnikowych, jak i bezbarwnikowych postaci wykwitów skórnych. W artykule przedstawimy zmodyfikowaną klasyfikację znamion melanocytowych wg Bernarda Ackermana[1] (ryc. 1).

Oprócz zebrania wywiadu i oceny klinicznej w badaniu dermatoskopowym najlepszym sposobem postawienia diagnozy jest stopniowy opis – najpierw wzorca, potem koloru, a na końcu wzoru. Towarzyszy temu proces poznawczy.

Wzorzec + kolor + wzór = diagnoza

W zmodyfikowanej analizie wzorca autorzy metody geometrycznej, w miejsce powszechnie stosowanych, niepoprawnie zdefiniowanych metaforycznych opisów, wprowadzili logiczny, poprawnie zdefiniowany i ustrukturyzowany system. Posłuży on jako baza, która pozwoli czytelnikowi zdobyć gruntowną wiedzę z zakresu dermatoskopii.[2]

Znamiona melanocytowe

Znamię melanocytowe jest łagodną proliferacją melanocytów – może być albo wrodzoną malformacją (hamartoma – guz o charakterze nowotworowym, będący zaburzeniem rozwojowym), albo nabytą neoplazją, w której liczba melanocytów nie tylko wzrosła, ale są one (przynajmniej częściowo) ułożone w gniazda, pasma lub sznury (struny). Zwiększona liczba melanocytów (melanocytowa hiperplazja) bez formacji gniazd, pasm albo sznurów (strun) nie wystarczy, by uznać dany wykwit za znamię. Poza tym zwiększoną liczbę melanocytów można dostrzec także w niemelanocytowych wykwitach, takich jak słoneczne plamy soczewicowate. Jednak w tym wypadku gniazda nigdy nie powstaną.[1-3]

Znamię łączące, złożone i skórne (śródskórne) (junctional, compound and dermal nevus)

Terminy te odnoszą się tylko do lokalizacji melanocytów, nie mówią natomiast nic o rodzaju znamienia. Jeśli gniazda melanocytowe znajdują się wyłącznie w naskórku, zmianę nazywa się znamieniem łączącym (junctional nevus). Jeśli zaś występują w naskórku i skórze właściwej, to określa się je jako znamię złożone (compound nevus). Znamiona, w których melanocyty znajdują się wyłącznie w skórze właściwej, to znamiona skórne/śródskórne (dermal/intradermal nevus). Można mówić o łączącym znamieniu Clarka lub złożonym znamieniu Clarka, a także rozróżniać łączące znamię Spitz i skórne znamię Spitz, jednak same terminy „łączący”, „złożony” lub „skórny” bez dalszego określenia typu znamienia są tak niekonkretne jak pojęcie plama soczewicowata (lentigo).[1]

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Znamię łączące, złożone i skórne (śródskórne) (junctional, compound and dermal nevus)

Terminy te odnoszą się tylko do lokalizacji melanocytów, nie mówią natomiast nic o rodzaju znamienia. Jeśli gniazda melanocytowe znajdują się wyłącznie [...]

Znamię Clarka (Clark nevus)

Znamię Clarka[3-5] jest znamieniem nabytym, najczęściej spotykanym rodzajem melanocytowej zmiany nowotworowej (ryc. 2, 5). Może przyjmować rozmaite postaci kliniczne – od [...]

Znamię Spitz (Spitz nevus)

Nazwane na cześć patolog Sophie Spitz, która opisała je w latach 40. XX wieku, znamię występuje najczęściej, ale nie wyłącznie, u [...]

Znamię Reeda (Reed nevus)

Znamię to po raz pierwszy opisał amerykański patolog Richard Reed.[7] Wielu autorów opisuje je jako silnie barwnikową postać znamienia Spitz. Inni [...]

Znamię wrodzone (congenital nevus)

Wobec braku dokładnego opisu pojęcie to stanowi niejasny zbiorczy termin, stosowany przez klinicystów i patologów w odniesieniu do różnych rzeczy. Klinicyści [...]

Powierzchowne oraz powierzchowne i głębokie znamiona wrodzone

Podobnie jak w przypadku znamienia Clarka powierzchowne oraz powierzchowne i głębokie znamiona wrodzone mogą być bardzo różnorodne pod względem morfologicznym, posiadają [...]

Znamię wrodzone mieszane (combined congenital nevus)

Klinicyści i dermatopatolodzy stosują określenie „znamię wrodzone mieszane” w odniesieniu do różnych wykwitów. Klinicyści znamieniem mieszanym nazywają znamię barwnikowe występujące w [...]

Znamię błękitne (blue nevus)

To zbiorczy termin stosowany w odniesieniu do kilku typów znamion, których głównym wspólnym patologicznym kryterium jest proliferacja melanocytów dendrytycznych i wrzecionowatokomórkowych [...]

Znamię Mieschera (Miescher’s nevus)

Nazwane na cześć dermatologa Guido Mieschera znamię to kopulasty guzek, który występuje na twarzy. Zazwyczaj jest w kolorze skóry lub jasnobrązowy, [...]

Znamię Unny (Unna’s nevus)

To stosunkowo często spotykane znamię nazwano na cześć niemieckiego dermatologa Paula Gersona Unny. Podczas gdy znamię Mieschera pojawia się niemal zawsze [...]

Korelacja między dermatoskopią i dermatopatologią

Wieloboczne grudki odpowiadają poszerzonym brodawkom skóry właściwej wypełnionym melanocytami, przez co naskórek odstaje na zewnątrz. We wgłębieniach między tymi zachyłkami może [...]

Znamię nawrotowe (recurrent nevus)

W następstwie niepełnego wycięcia znamiona melanocytowe mogą się nawracać w bliźnie (ryc. 12). To zjawisko jest szczególnie powszechne po powierzchownym usunięciu [...]
Do góry