Charakterystyczne objawy

Zmiany skórne jako wynik przewlekłej immunosupresji u chorych po przeszczepieniu narządów

Lek. Aleksandra Okuniewska1

Lek. Damian Kadylak2
Prof. dr hab. med.Alicja Dębska-Ślizień3

Dr n. med. Beata Imko-Walczuk2,4

1Oddział Dermatologii, Copernicus Podmiot Leczniczy Sp. z o.o. w Gdańsku Poradnia Skórno-Wenerologiczna, Copernicus Podmiot Leczniczy Sp. z o.o. w Gdańsku

2Poradnia Skórno-Wenerologiczna, Copernicus Podmiot Leczniczy Sp. z o.o. w Gdańsku

3Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych, Gdański Uniwersytet Medyczny

4Wyższa Szkoła Zarządzania w Gdańsku, Wydział Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu

Adres do korespondencji: Dr n. med. Beata Imko-Walczuk, Poradnia Skórno-Wenerologiczna, Copernicus Podmiot Leczniczy Sp. z o.o. w Gdańsku, ul. Powstańców Warszawskich 1-2, 80-152 Gdańsk

Jatrogenne zmiany skórne u pacjentów po przeszczepieniu narządów stanowią szerokie spektrum kliniczne. Z uwagi na to, że część leków immunosupresyjnych (glikokortykosteroidy, cyklosporyna A, azatiopryna) ma wieloletnią historię stosowania nie tylko u biorców narządów, ale także w przebiegu różnych innych schorzeń, ich działania niepożądane są powszechnie znane. Z tego względu istnieją także schematy działania w przypadku wystąpienia zmian jatrogennych. Działania niepożądane innych, nowszych leków z tej grupy (takrolimus, mykofenolan mofetylu, inhibitory szlaku mTORu pacjentów po przeszczepieniu narządów stanowią szerokie spektrum kliniczne. Z uwagi na to, że część leków immunosupresyjnych (glikokortykosteroidy, cyklosporyna A, azatiopryna) ma wieloletnią historię stosowania nie tylko u biorców narządów, ale także w przebiegu różnych innych schorzeń, ich działania niepożądane są powszechnie znane. Z tego względu istnieją także schematy działania w przypadku wystąpienia zmian jatrogennych. Działania niepożądane innych, nowszych leków z tej grupy (takrolimus, mykofenolan mofetylu, inhibitory szlaku mTOR) nie są tak powszechnie znane i wymagają długoletniej obserwacji. Ścisła współpraca pomiędzy lekarzami różnych specjalizacji pozwala na przyjęcie najlepszego schematu postępowania w przypadku pojawienia się powikłań leczenia. Dokładne badanie skóry oraz leczenie zmian skórnych w przebiegu przewlekłej immunosupresji u chorych po przeszczepieniu narządów powinny być przeprowadzane przez dermatologa. Lekarz opiekujący się biorcą narządów musi zachować czujność ze względu na możliwość wystąpienia różnych działań niepożądanych leków i w razie konieczności zlecić specjalistyczną konsultację bądź wsparcie psychologiczne. Artykuł przedstawia opis najczęściej występujących zmian jatrogennych w przebiegu powszechnie używanych leków immunosupresyjnych u osób po przeszczepieniu narządów.

Zmiany na skórze oraz w obrębie błon śluzowych są częstym powikłaniem u chorych po przeszczepieniu narządów. W większości przypadków stanowią efekt działania niepożądanego przyjmowanych przewlekle leków immunosupresyjnych. Według danych dotyczą od 33 do 87 proc. biorców narządów. Nasilenie wykwitów skórnych jest uzależnione od rodzaju przyjmowanej immunosupresji, dawki leków oraz czasu trwania leczenia immunosupresyjnego.[1-3] W artykule wyszczególniono sześć grup leków immunosupresyjnych z najczęściej występującymi powikłaniami skórnymi oraz metodami leczenia (tab. 1).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Zmiany jatrogenne wywołane stosowaniem glikokortykosteroidów

Stosowanie terapii glikokortykosteroidami w grupie chorych po przeszczepieniu narządów wiąże się z szerokim spektrum powikłań jatrogennych. Zmiany skórne powstałe w wyniku [...]

Zmiany jatrogenne wywołane działaniem azatiopryny

Pierwsze zastosowanie azatiopryny znalazło miejsce w transplantologii, później, ze względu na jej właściwości immunosupresyjne, zaczęto ją stosować w lecznictwie dermatologicznym.[14] Powikłania [...]

Zmiany jatrogenne związane z działaniem cyklosporyny A

Zmiany jatrogenne będące konsekwencją stosowania cyklosporyny A są związane głównie z wysokością dawki tego leku. Dobrze poznanymi powikłaniami jatrogennymi są:

Zmiany skórne jatrogenne wywołane takrolimusem

Mechanizm działania takrolimusu jest zbliżony do pozostałych inhibitorów kalcyneuryny. Pomimo tego podobieństwa, takrolimus daje mniej powikłań jatrogennych w obrębie skóry oraz [...]

Zmiany skórne jatrogenne związane ze stosowaniem mykofenolanu mofetylu/sodu

Mykofenolan mofetylu/mykofenolan sodu jest dobrze tolerowanym leczeniem przez chorych po przeszczepieniu narządów, dlatego skórne powikłania jatrogenne występują bardzo rzadko. W przypadku [...]

Zmiany skórne jatrogenne związane ze stosowaniem inhibitorów szlaku mTOR

Obserwacja w kierunku powikłań skórnych po stosowaniu inhibitorów szlaku mTOR (ewerolimus, syrolimus) nie jest długa, dlatego nie odnotowano wielu powikłań. Wśród [...]

Podsumowanie

1. Jatrogenne zmiany skórne u pacjentów po przeszczepieniu narządów stanowią szerokie spektrum kliniczne. Z uwagi na fakt, że wiele leków immunosupresyjnych [...]
Do góry