Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą, nawrotową, zapalną dermatozą z towarzyszącym świądem i suchością skóry, zwykle rozpoczynającą się we wczesnym dzieciństwie. Atopią określamy rodzinną tendencję do rozwoju Th2-zależnej odpowiedzi immunologicznej na powszechnie występujące antygeny środowiskowe1. W AZS dochodzi do dysfunkcji bariery naskórkowej. Współistnienie mutacji genu kodującego filagrynę – białko spajające włókna keratynowe – prowadzi do zwiększonej ekspozycji na alergeny, zmniejszonego uwodnienia warstwy rogowej oraz podwyższonego pH powierzchni skóry. Częstym zjawiskiem w AZS jest dysbioza skóry z przewagą kolonizacji Staphylococcus aureus2,3. Częstość występowania AZS, zwłaszcza w krajach rozwiniętych, stopniowo wzrasta i obecnie szacuje się ją na 15-30% wśród dzieci oraz 2-10% u dorosłych. Większość przypadków ma przebieg łagodny, ale u 2% pacjentów rozwija się ciężka postać AZS. Typowymi wykwitami w fazie ostrej są zmiany rumieniowo-grudkowe z sączeniem, przy przewlekłym przebiegu dochodzi do lichenifikacji. Lokalizacja zmian jest zależna od wieku:

• u niemowląt najczęściej zajęte są policzki, płatki uszne, owłosiona skóra głowy i wyprostne części kończyn
• u małych dzieci – twarz, szyja, doły podkolanowe, łokciowe, okolice nadgarstków, powierzchnie grzbietowe dłoni i stóp
• w okresie młodzieńczym – powierzchnie zgięciowe kończyn oraz twarz i szyja⁴.

W ciężkiej postaci AZS zmiany mogą zajmować skórę całego ciała⁴ (ryc. 1A-C).

Ciężka postać atopowego zapalenia skóry

W celu określenia stopnia nasilenia AZS stworzono wiele skal. W codziennej praktyce najczęściej wykorzystuje się SCORAD (SCORing Atopic Dermatitis). Skala ta, obok obiektywnych objawów choroby (% powierzchni skóry objętej zmianami, suchość, rumień, obrzęk, wysięk, nadżerki, lichenifikacja oceniane od 0 do 3 pkt) uwzględnia także subiektywne dolegliwości zgłaszane przez pacjenta (zaburzenia snu, nasilenie świądu w ciągu ostatnich 3 dni w skali 0-10). Biorąc pod uwagę punktację w skali SCORAD, wyróżnia się następujące postaci AZS:

• łagodną (<25 pkt)
• umiarkowaną (25-50 pkt)
• ciężką (>50 pkt).

Określenie postaci AZS warunkuje wybór terapii5. Nie istnieje jednak jedna, uniwersalna definicja AZS o ciężkim przebiegu – oprócz kryterium SCORAD pod uwagę można wziąć również zauważalny wpływ na obniżenie jakości życia pacjenta (np. zaburzenia ...