Rozwój nowoczesnej medycyny dostarczył wielu dowodów na to, że liczne schorzenia mają podłoże immunologiczne. W związku z tym coraz większe nadzieje pokłada się w immunosupresji. Niestety stosowane leczenie immunosupresyjne jest obciążone ryzykiem występowania objawów niepożądanych, również w jamie ustnej. Do najczęściej obserwowanych należą: zakażenia grzybicze, wirusowe, suchość jamy ustnej, polekowe przerosty dziąseł, leukoplakia włochata języka, mięsak Kaposiego, stany przednowotworowe, rak wargi. Zmiany bywają bardzo bolesne i dokuczliwe, upośledzają żucie pokarmów oraz wpływają na jakość życia pacjentów. Wczesne wykrycie objawów infekcji w jamie ustnej stanowi warunek wdrożenia skutecznego leczenia. Ścisła współpraca pomiędzy lekarzem prowadzącym terapię choroby podstawowej a stomatologiem pozwala na uniknięcie lub złagodzenie objawów niepożądanych.

Immunosupresja

Immunosupresja to stan charakteryzujący się osłabieniem lub zahamowaniem reakcji immunologicznych, zarówno typu humoralnego, jak i komórkowego. Obniżenie odporności organizmu może nastąpić na skutek: usunięcia grasicy, ekspozycji na działanie fal rentgenowskich, stresu, spadku temperatury, niedoborów w diecie, zatrucia metalami ciężkimi, zanieczyszczenia powietrza. Celowe obniżenie odporności jest możliwe także po podaniu leków immunosupresyjnych. Znalazły one szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach medycyny, w tym w transplantologii, onkologii, dermatologii, reumatologii, leczeniu chorób autoimmunologicznych.

Mianem immunosupresantów określa się bardzo szeroką grupę leków o różnych mechanizmach działania. Zalicza się do nich glikokortykosteroidy, cytostatyki, leki działające na immunofiliny, przeciwciała mono- i poliklonalne, interferony, kwas mykofenolowy. Oprócz oczekiwanego efektu terapeutycznego w trakcie leczenia mogą pojawić się liczne działania niepożądane. Immunosupresja prowadzi do wystąpienia infekcji oportunistycznych (bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych), wykazuje działanie neurotoksyczne i nefrotoksyczne, przyczynia się do wzrostu podatności na czynniki onkogenne. W omawianej grupie pacjentów może nastąpić wzrost zachorowań na: nadciśnienie, hiperlipidemię, cukrzycę, osteoporozę, zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Chorzy mogą się skarżyć na bóle głowy, zaburzenia koncentracji, uczucie zmęczenia^1,2. Objawy uboczne stosowania tej grupy leków dotyczą także jamy ustnej. Do najczęściej obserwowanych schorzeń należą: zakażenia grzybicze, wirusowe, kserostomia, polekowe przerosty dziąseł, leukoplakia włochata języka, mięsak Kaposiego, stany przednowotworowe, rak wargi.