Zaburzenia homeostazy glukozy

Związek stężenia witaminy D z zaburzeniami homeostazy glukozy

prof. dr hab. n. med. Ewa Otto-Buczkowska

Specjalistyczne Centrum Medyczne Śląskiej Fundacji Dzieci i Młodzieży z Cukrzycą w Gliwicach

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Ewa Otto-Buczkowska

Specjalistyczne Centrum Medyczne Śląskiej Fundacji Dzieci i Młodzieży z Cukrzycą w Gliwicach

ul. Jasnogórska 16/21, 44-100 Gliwice

e-mail: em.buczkowski@op.pl

  • Niedobór witaminy D jako element patogenezy wielu chorób metabolicznych, w tym zespołu metabolicznego i cukrzycy
  • Dowody na udział witaminy D w utrzymaniu prawidłowej homeostazy glukozy – omówienie wyników badań eksperymentalnych i klinicznych
  • Jaka jest rola witaminy D w cukrzycy?

Wprowadzenie

Liczne badania sugerują, że hipowitaminoza D odgrywa rolę w patogenezie wielu chorób metabolicznych zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Wiele wskazuje również na związek między niedoborem witaminy D a insulinoopornością oraz na potencjalny wpływ hipowitaminozy D na rozwój cukrzycy i jej powikłań1. Według aktualnie obowiązujących kryteriów wyróżnia się 4 typy cukrzycy, spośród których najczęściej występują cukrzyca typu 1 i cukrzyca typu 22. Cukrzyca typu 1 jest skutkiem stopniowego autoimmunologicznego niszczenia komórek β wysepek trzustkowych, z kolei cukrzyca typu 2 to zaburzenie niejednorodne, na którego patogenezę składają się zarówno insulinooporność, jak i upośledzenie wydzielania insuliny.

Witamina D jest prowitaminą, która ulega konwersji do postaci aktywnej drogą hydroksylacji. Do celów diagnostycznych oznacza się najczęściej stężenie 25-hydroksywitaminy D (25[OH]D) w surowicy, najlepiej odzwierciedlające stan gospodarki witaminą D. Obniżenie stężenia 25(OH)D w surowicy może być spowodowane wieloma czynnikami. Obok zmniejszenia podaży czy jelitowego wchłaniania ważną rolę może odgrywać upośledzona 25-hydroksylacja witaminy D przez wątrobę, wzmożony metabolizm przy stosowaniu niektórych leków lub utrata witaminy D przez nerki3.

Wśród zespołów chorobowych z występującym niedoborem witaminy D należy wymienić m.in. stany chorobowe, w których dochodzi do zaburzeń homeostazy glukozy.

Zespół metaboliczny

Cechą zespołu metabolicznego jest zwiększona ilość tkanki tłuszczowej. Magazynowanie witaminy D w tkance tłuszczowej powoduje jej niedobór w surowicy4. Otyłość i upośledzona homeostaza glukozy są ze sobą ściśle powiązane.

Wiele badań wskazuje na związek między niskim stężeniem 25(OH)D a zespołem metabolicznym5,6. W badaniach prospektywnych przeprowadzonych przez autorów z Kanady stwierdzono, że niskie stężenie witaminy D zwiększa ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego, a wzrost stężenia 25(OH)D może to ryzyko obniżyć. W badaniach autorów polskich wykazano niedobór 25(OH)D u 80,97% pacjentów z objawami zespołu metabolicznego, u 17,16% badanych stan oceniono jako hipowitaminozę, a prawidłowe stężenie stwierdzono jedynie u 1,87% badanych. Największy niedobór witaminy D występował u mężczyzn po 55 r.ż.7

Do góry