Pamiętacie prawdziwy szał wokół spółek internetowych? A kryzys kredytów hipotecznych typu subprime (dla osób o małej wiarygodności kredytowej)? Do powstania bańki rynkowej dochodzi wtedy, kiedy ceny aktywów wzrastają znacznie powyżej ich rzeczywistej wartości.¹ Rynek załamuje się, gdy liczba nabywców takich przeszacowanych dóbr jest zbyt mała, aby ich zawyżone ceny mogły się utrzymać. Konsekwencje dla ostatniej grupy nabywców mogą być katastrofalne, a odpowiednio duży krach może nadwyrężyć całą gospodarkę.

Wszystkie trzy zadania spełniane przez uczelnie medyczne w Stanach Zjednoczonych – edukacja, badania naukowe oraz opieka kliniczna – mają cechy baniek rynkowych, które wkrótce mogą pęknąć.

Bańka edukacji medycznej

Asch i wsp. uważają, że rosnące koszty czesnego w uczelniach medycznych mają wyraźne cechy bańki rynkowej. Autorzy ci zauważyli, że rosnące czesne i inne opłaty spowodowały w ciągu ostatniej dekady stały wzrost długu zaciąganego przez absolwentów studiów medycznych. W latach 1992-2012 dług studentów medycyny zwiększał się przeciętnie w tempie 6,3% rocznie, podczas gdy wskaźnik cen detalicznych, będący wskaźnikiem inflacji, zwiększał się tylko o 2,5% rocznie.³ W 2012 roku mediana długu absolwentów uczelni medycznych w Stanach Zjednoczonych wynosiła 170 000 dolarów (160 000 dolarów w uczelniach publicznych i 190 000 dolarów w uczelniach prywatnych).

W jaki sposób można utrzymać taką eskalację zadłużenia? Asch i wsp. doszli do wniosku, że w przeszłości studenci zamierzający rozpocząć studia medyczne byli gotowi zaakceptować coraz większe czesne, ponieważ byli przekonani, że ich przyszłe dochody zwrócą z nawiązką tę inwestycję. Jak stwierdzili autorzy, szybki wzrost stosunku długu studentów medycyny do rocznych dochodów lekarzy w latach 1996-2010 wskazuje na to, że takie oczekiwania dotyczące przyszłych zarobków mogą być nierealistyczne.

Perspektywa mniejszych przyszłych zarobków już odstrasza studentów medycyny od wyboru podstawowej opieki zdrowotnej jako przyszłej dziedziny praktyki.⁴ Niestety, ginekologia i położnictwo nie są zbyt daleko za podstawową opieką medyczną w kwestii narastającego stosunek długu zaciąganego na pokrycie czesnego do dochodów.³ Jak zatem dostrzeżemy, że bańka wreszcie pękła? Wystarczy spojrzeć na aplikacje do szkół prawniczych. W przypadku studentów prawa stosunek długu zaciąganego na pokrycie czesnego do przyszłych dochodów jest o wiele większy niż ten, który dotyczy studentów medycyny, a liczba osób starających się o przyjęcie na wydziały prawa szybko się zmniejsza.⁵ (Proszę, zetrzyjcie ten uśmiech z twarzy!)