DHA – wpływ na organizm matki i płodu oraz zalecane źródła
prof. dr hab. n. med. Agata Karowicz-Bilińska
- Funkcje wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w organizmie człowieka
- Omówienie roli, jaką odgrywa DHA w ośrodkowym układzie nerwowym, oraz wpływu DHA na występowanie chorób sercowo-naczyniowych i nowotworowych
- Czy kobiety w ciąży powinny spożywać więcej kwasów omega-3? Jaki jest ich wpływ na zdrowie matki i rozwój płodu?
- Naturalne źródła omega-3 a suplementy diety zawierające kwasy EPA i DHA
Stan odżywienia kobiety zarówno w okresie poprzedzającym ciążę, jak i w czasie jej trwania jest istotnym czynnikiem regulującym wzrastanie płodu i urodzeniową masę ciała noworodka oraz wpływa na umieralność okołoporodową. Liczne rekomendacje dotychczas dotyczyły zapotrzebowania na białko, kalorie, witaminy i minerały, natomiast zapotrzebowanie na lipidy, a szczególnie na kwasy tłuszczowe, dopiero od niedawna stało się przedmiotem badań.
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (PUFA – polyunsaturated fatty acids) wchodzące w skład błon fosfolipidowych stanowią 20-40% całkowitej zawartości kwasów tłuszczowych wbudowanych w fosfolipidy układu nerwowego oraz siatkówki oka. Tworzą materiał budulcowy dla osłonek mielinowych neuronów, błon synaptycznych oraz neurotransmiterów. Stanowią około połowy lipidowych składników części receptorowej siatkówki, wchodząc w skład fotoreceptorów oraz komórek nerwowych, wpływają na percepcję wrażeń wzrokowych i ich zamianę na impulsy nerwowe1. Prawidłowa dystrybucja kwasów omega-3 do krążenia płodowego wpływa pozytywnie na rozwój ośrodkowego układu nerwowego płodu (OUN) oraz jakość widzenia.
Kwas dokozaheksaenowy (DHA – docosahexaenoic acid) należy do grupy długołańcuchowych nienasyconych kwasów omega-3. PUFA zawierają wiązania podwójne nienasycone. Nazwa kwasów uzależniona jest od miejsca, w którym znajduje się ostatnie w łańcuchu cząsteczki wiązanie nienasycone. W większości są to kwasy, w których wiązania podwójne znajdują się w pozycji cis. Obróbka termiczna tych kwasów powoduje zmianę pozycji cis na pozycję trans, co zmienia ich charakter i czyni niekorzystnymi dla zdrowia. Uważa się, że kwasy trans mają znaczący wpływ na powstawanie miażdżycy naczyń.
Nazwa „kwasy tłuszczowe omega-3" (lub n-3) oznacza, że ostatnie wiązanie nienasycone jest położone w pozycji przy trzecim węglu, licząc od końca łańcucha. Do grupy kwasów omega-3 należą między innymi: kwas α-linolenowy (ALA – α-linolenic acid), który występuje w wielu produktach roślinnych, m.in. orzechach, nasionach chia, olejach roślinnych, kwas eikozapentaenowy (EPA – eicosapentaenoic acid) oraz kwas dokozaheksaenowy (DHA) syntetyzowany z EPA lub dostarczany z pożywieniem w formie ryb morskich lub alg.
