Diagnostyka oraz leczenie rozrostów i nowotworów trofoblastu

lek. Agata Leszczyńska-Wierzba1
dr n. med. Grzegorz Szewczyk1-3

1Oddział Kliniczny Położnictwa i Perinatologii, Uniwersyteckie Centrum Kliniczne Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

2Klinika Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka w Warszawie

3Zakład Biofizyki, Fizjologii i Patofizjologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji:

dr n. med. Grzegorz Szewczyk

Oddział Kliniczny Położnictwa i Perinatologii,

Uniwersyteckie Centrum Kliniczne Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

ul. Żwirki i Wigury 63A, 02-094 Warszawa

e-mail: grzegorz.szewczyk@wum.edu.pl

  • Aktualne zalecenia dotyczące postępowania w ciążowej chorobie trofoblastycznej (GTD) na podstawie najnowszych wytycznych EOTTD
  • hCG – czuły i swoisty marker pomocny w rozpoznawaniu i monitorowaniu leczenia GTD
  • Algorytm postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w GTD


Ciążowa choroba trofoblastyczna (GTD – gestational trophoblastic disease) to heterogenna grupa zaburzeń związanych z nieprawidłową proliferacją trofoblastu o różnym stopniu złośliwości. Zmiany niezłośliwe obejmują zaśniad groniasty całkowity (CHM – complete hydatidiform mole) i częściowy (PHM – partial hydatidiform mole), natomiast do zmian złośliwych, określanych mianem ciążowej neoplazji trofoblastu (GTN – gestational trophoblastic neoplasia), zalicza się: zaśniad inwazyjny (invasive hydatidiform mole), raka kosmówki (choriocarcinoma), guz miejsca łożyskowego (PSTT – placental site trophoblastic tumor), nabłonkowy guz trofoblastu (ETT – epithelioid trophoblastic tumor)1. Rokowanie w GTN jest dobre, pod warunkiem szybkiego jej rozpoznania oraz zastosowania standardowych, ujednoliconych protokołów leczenia i obserwacji. Odsetek trwałych wyleczeń sięga aż 98% przy jednoczesnym zachowaniu płodności. GTN może rozwinąć się po ciąży zaśniadowej, poronieniu, ciąży pozamacicznej czy ciąży donoszonej.

Wszystkie choroby trofoblastu są schorzeniami rzadkimi według definicji World Health Organization (<5 przypadków na 10 000 osób). Dokładna częstość występowania GTD w Polsce nie jest znana z powodu braku odpowiedniego rejestru przypadków, natomiast zachorowalność na zaśniad groniasty w Europie wynosi 0,5-3 przypadków na 1000 ciąż. Częściej problem ten dotyczy kobiet w skrajnym wieku rozrodczym, tj. poniżej 20 roku życia lub powyżej 40 roku życia2.

W 2020 roku opublikowano europejskie wytyczne rozpoznawania, leczenia i obserwacji GTD. W dokumencie tym grupa specjalistów European Organization for Treatment of Trophoblastic Diseases (EOTTD) kładzie nacisk na konieczność ujednolicenia protokołów rozpoznawania poszczególnych jednostek chorobowych, czasu rozpoczęcia leczenia, wyboru odpowiedniej metody postępowania terapeutycznego czy długości i sposobu prowadzenia obserwacji. EOTTD rekomenduje utworzenie ośrodków referencyjnych leczenia chorób trofoblastu w każdym państwie Unii Europejskiej, w tym w Polsce. Ośrodki te powinny zbierać dane o pacjentach z GTD z całego kraju, konsultować wątpliwe przypadki, a także zapewniać multidyscyplinarne leczenie1.

Patogeneza

Zaśniad groniasty, zarówno całkowity, jak i częściowy, oraz rak kosmówki wywodzą się z trofoblastu kosmkowego. Przyczyna powstania zaśniadu groniastego leży w nieprawidłowym zapłodnieniu komórki jajowej.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Objawy kliniczne, diagnostyka i rozpoznanie

Dzięki powszechnemu zastosowaniu ultrasonografii (USG) w diagnostyce prenatalnej średni wiek ciążowy w momencie rozpoznania ciąży zaśniadowej wynosi obecnie 9 tygodni. Najczęstszym [...]

Postępowanie

Przy podejrzeniu ciąży zaśniadowej należy oznaczyć stężenie hCG i grupę krwi pacjentki. Metodą z wyboru jest mechaniczne rozszerzenie szyjki macicy oraz [...]

Podsumowanie

Ciążowa choroba trofoblastyczna charakteryzuje się dobrym rokowaniem i odpowiedzią na leczenie. Efekty terapii można łatwo monitorować dzięki wykorzystaniu czułego i swoistego [...]

Do góry