Zastosowanie antyseptyków w stanach zapalnych pochwy i sromu
prof. dr hab. n. med. Agata Karowicz-Bilińska
- Waginoza bakteryjna i zakażenia grzybicze – nawracające problemy kobiet
- Omówienie alternatywnych wobec antybiotykoterapii metod leczenia zapalenia pochwy i sromu
- Przegląd dopochwowych preparatów antyseptycznych zawierających m.in. kwas borowy, chlorek dekwaliniowy czy poliheksametylen biguanidu
Stany zapalne pochwy i sromu są jednymi z najczęstszych problemów, z jakimi zgłaszają się kobiety na wizytę u ginekologa. Infekcje będące przyczyną tego stanu przydarzają się choć raz w życiu większości kobiet. Przyczyną wystąpienia stanu zapalnego i związanych z nim dolegliwości są zaburzenia ekosystemu pochwy. Zmniejszenie liczby Gram(+) komórek bakterii z grupy Lactobacillus i zastępowanie ich przez inne szczepy bakteryjne lub przez komórki grzybów prowadzą do rozwoju stanu zapalnego1.
Flora fizjologiczna
Prawidłowa flora bakteryjna pochwy zawiera nie tylko bakterie z grupy Lactobacillus, lecz także nielicznie występujące inne tlenowe i beztlenowe bakterie, a nawet pojedyncze komórki grzybów, które stanowią zrównoważony ekosystem. Do zachwiania równowagi w zakresie tego ekosystemu mogą prowadzić: zmiany hormonalne związane z wiekiem czy z ciążą, przyjmowanie leków (szczególnie antybiotyków), aktywność seksualna, inwazyjne zabiegi na drogach rodnych2.
O zmianach flory bakteryjnej decyduje więc wiele czynników, a jednym z najważniejszych jest stężenie estrogenów, co tłumaczy zmiany związane z wiekiem.
Objawami zaburzenia składu flory bakteryjnej pochwy są zwiększenie ilości wydzieliny z pochwy, zmiana jej koloru oraz zapachu. Obserwuje się również zmianę pH wydzieliny z kwaśnego na zasadowy3.
Zmiany flory bakteryjnej niezwiązane z wystąpieniem objawów stanu zapalnego nazywane są waginozą bakteryjną (BV – bacterial vaginosis). Zaburzenia flory bakteryjnej dotyczą zarówno zmian składu, jak i liczby bakterii. Obserwuje się spadek liczebności komórek Gram(+) bakterii Lactobacillus produkujących bakteriocyny, kwasy organiczne i nadtlenek wodoru o silnych właściwościach bakteriobójczych. Należą do nich: L. acidophilus, L. crispatus, L. jensenii, L. brevis, L. casei, L. gasseri, L. fermentum, L. plantarum.
Na skutek braku działania antybakteryjnego nadtlenku wodoru pojawiają się inne bakterie Gram(+), bakterie Gram(–) i grzyby4.
Waginoza bakteryjna
BV występuje z największą częstością w wieku reprodukcyjnym. Czynnikami ryzyka są: aktywność seksualna, duża liczba partnerów, nikotynizm, rasa czarna, używanie tamponów oraz żeli antykoncepcyjnych. Negatywne skutki zmian flory bakteryjnej to: sta...
