Zespół policystycznych jajników (PCOS – polycystic ovary syndrome) obejmuje wiele różnych objawów, których występowanie zmienia się w zależności od wieku pacjentki. U młodych kobiet dominują zaburzenia hormonalne, których następstwami są: nieregularne cykle miesiączkowe, nieprawidłowy rozwój pęcherzyków jajnikowych oraz niepłodność. Problemami są też hirsutyzm i trądzik związany z hiperandrogenizmem. Wraz z wiekiem częściej występują otyłość, nadciśnienie tętnicze, hiperinsulinemia, zaburzenia gospodarki węglowodanowej oraz lipidowej, które są przyczyną rozwoju chorób metabolicznych, naczyniowych i nowotworowych. Dlatego leczenie tego zespołu powinno być zindywidualizowane, prowadzone na podstawie dokładnej diagnostyki istniejących zaburzeń.

Współistnienie policystycznych jajników, hirsutyzmu i zaburzeń miesiączkowania typu oligomenorrhea/amenorrhea po raz pierwszy opisali Stein i Leventhal w 1935 roku. Zespół objawów początkowo nazwany został od ich nazwisk zespołem Steina-Leventhala, obecnie używa się terminu „zespół policystycznych jajników”. Szacuje się, że PCOS występuje u 6-15% kobiet w wieku reprodukcyjnym, ale też ocenia się, że nie został on tak naprawdę zdiagnozowany u blisko 70% kobiet, które chorują na ten zespół¹.

Na przestrzeni lat definicja PCOS ulegała licznym zmianom². W 2003 roku grupa ekspertów European Society of Human Reproduction and Embryology (ESHRE) oraz American Society for Reproductive Medicine (ASRM) ustaliła kryteria jego rozpoznania. Według nich PCOS można rozpoznać przy stwierdzeniu obecności 2 spośród następujących objawów oraz po wykluczeniu innej ich etiologii:

• oligoowulacje lub brak owulacji (anowulacje)
• kliniczne i/lub biochemiczne objawy nadmiaru androgenów
• obecność policystycznych jajników w badaniu ultrasonograficznym (USG).

Przedstawione kryteria diagnostyczne, chociaż wciąż są aktualizowane, zostały ogólnie przyjęte na świecie, co ma olbrzymie znaczenie, ponieważ stanowią podstawę badań etiopatogenezy, leczenia PCOS oraz profilaktyki i terapii powikłań tego zespołu....

Celem niniejszej publikacji jest przegląd aktualnie stosowanych metod leczenia PCOS ze wskazaniem na ich skuteczność oraz ryzyko wystąpienia powikłań. W pierwszej części opisano ogólne zasady terapii oraz sposoby postępowania u kobiet, które nie planują ciąży. Tematem drugiej części będą problemy związane z płodnością i metody leczenia niepłodności.