Wytyczne
Wytyczne resuscytacji krążeniowo-oddechowej w erze pandemii COVID-19
prof. dr hab. n. med. Janusz Andres
- Omówienie wytycznych opracowanych przez Europejską Radę Resuscytacji, uwzględniających realia COVID-19
- Zasady prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej u dorosłych osób w dobie pandemii
- Aspekty etyczne podejmowanych decyzji i działań w tym zakresie
Europejska Rada Resuscytacji (ERC – European Resuscitation Council) 24 kwietnia 2020 r., nieco ponad miesiąc od ogłoszenia pandemii COVID-19 przez Światową Organizację Zdrowia (WHO – World Health Organization), wydała wytyczne resuscytacji uwzględniające realia pandemii. Niewątpliwie będą one podlegały zmianom w miarę upływu czasu, wraz z rozwojem wiedzy na temat prewencji i leczenia tej choroby. Ze względu na zróżnicowany stopień nasilenia epidemii COVID-19 w poszczególnych krajach mogą występować pewne różnice dotyczące praktyki klinicznej.
W artykule przytoczono obszerne fragmenty wytycznych, które zostały udostępnione w całości na stronach www.prc.krakow.pl (wersja polska) oraz www.erc.edu (wersja angielska). Na tych stronach wymieniono również autorów poszczególnych rozdziałów i podano piśmiennictwo. Zachęcam Czytelników do zapoznania się z oryginalną, pełną wersją wytycznych resuscytacji w dobie pandemii COVID-19, szczególnie z rozdziałami dotyczącymi resuscytacji noworodków i dzieci oraz zasad udzielania pierwszej pomocy w erze pandemii COVID-19, które nie zostały omówione w tym artykule.
Nagłe zatrzymanie krążenia w czasie pandemii
COVID-19 jest chorobą wywoływaną przez koronawirusa SARS-CoV-2. Może prowadzić do ciężkiej niewydolności oddechowej i jest wysoce zakaźna. Na szczęście większość pacjentów przechodzi ją łagodnie. Kilka procent z nich wymaga jednak intensywnej terapii.
Dostępne dane wskazują, że śmiertelność wśród osób zakażonych i chorujących na COVID-19 mieści się w zakresie od <1% do >3%. Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) u osób cierpiących na tę chorobę charakteryzuje się bardzo wysoką śmiertelnością zarówno w przypadku szpitalnego, jak i pozaszpitalnego zatrzymania krążenia. W wewnątrzszpitalnym NZK dominują przyczyny oddechowe oraz NZK w mechanizmach nie do defibrylacji. W dobie pandemii w Europie zaobserwowano 2-krotny wzrost pozaszpitalnych przypadków NZK, a także związany z sytuacją epidemiczną spadek i tak małej przeżywalności pacjentów po NZK. Ta sytuacja wywołuje dyskusje co do zasadności i bezpieczeństwa podejmowania resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) u chorych z COVID-19.
Ryzyko związane z RKO u chorych na COVID-19
Głównym mechanizmem przenoszenia zakażenia SARS-CoV-2 jest kontakt z wydzielinami dróg oddechowych pacjenta (bezpośredni lub przez dotykanie skażonych powierzchni). Wydzieliny dróg oddechowych są określane jako kropelki (>5-10 μ) lub cząsteczki za...
