3. Zmniejsza częstość występowania chorób metabolicznych (otyłość, cukrzyca, zespół metaboliczny).

4. Ogranicza występowanie chorób zwyrodnieniowych układu ruchu (kręgosłupa, dużych stawów).

5. Zmniejsza częstość występowania chorób układu nerwowego (depresji, zaburzeń emocjonalnych).

6. Zmniejsza ryzyko upadków, urazów i złamań w starszych grupach wiekowych.

7. Redukuje liczbę uzależnień i wypadków (alkoholizm, narkomania, palenie papierosów, samobójstwa).

Zagrożenia zdrowia związane z aktywnością fizyczną

Nadmiernie intensywne ćwiczenia fizyczne mogą prowadzić do urazów i przeciążeń układu ruchu oraz zwiększać ryzyko nagłych powikłań kardiologicznych w postaci zawału mięśnia sercowego i nagłego zgonu sercowego. Nadmiernie intensywna aktywność fizyczna oznacza aktywność fizyczną nieracjonalną, niedostosowaną do możliwości organizmu i warunków zewnętrznych i nawet u osoby mającej poczucie pełnego zdrowia może być niebezpieczna. Podejmowanie intensywnej aktywności fizycznej odbiegającej od dotychczasowego trybu życia, w którym nie były podejmowane systematyczne ćwiczenia, powinno być poprzedzone badaniami lekarskimi i kwalifikacją medyczną. Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne (AHA) opracowało stanowisko na temat klasyfikacji ryzyka kardiologicznego związanego z ćwiczeniami fizycznymi, które przedstawiam poniżej.

Kwalifikacja medyczna do aktywności fizycznej

Tabela 1. Klasyfikacja ryzyka kardiologicznego związanego z ćwiczeniami fizycznymi u zdrowych osób (klasa A) Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego (AHA )

Potrzeba formalnego medycznego badania przed rozpoczęciem ćwiczeń fizycznych zależy od wielu czynników włącznie z intensywnością wysiłku, wiekiem i czynnikami ryzyka kardiologicznego danej osoby, a także obecności lub braku stwierdzonej choroby wieńcowej. Zdrowi dorośli, którzy chcą rozpocząć program marszowy o małej lub umiarkowanej intensywności, a szybkie chodzenie było przez nich dotąd dobrze tolerowane, generalnie nie potrzebują formalnego badania medycznego. Osoby, które planują bardziej intensywny wysiłek fizyczny niż chodzenie, powinny rozważyć przegląd medyczny, szczególnie gdy spełniają kryteria zwiększonego ryzyka kardiologicznego. Klasyfikacja ryzyka kardiologicznego jest wykonywana na podstawie wieku i charakterystyki czynników ryzyka kardiologicznego (tab. 1).

Badanie przed przystąpieniem do aktywności fizycznej powinno obejmować:

1. Badanie podmiotowe: wywiad rodzinny w kierunku nagłych zgonów u najbliższych członków rodziny (matka, ojciec, rodzeństwo) przed 50. r.ż.; dolegliwości występujące podczas wysiłku fizycznego (zawroty głowy, bóle w klatce piersiowej, niemiarowa praca serca, duszność); obecność chorób (nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca); stosowanie leków kardiologicznych.

2. Badanie przedmiotowe: niemiarowa praca serca, nadciśnienie tętnicze, nieprawidłowe tony serca (szmery, kliki).

3. Elektrokardiogram spoczynkowy: zaburzenia rytmu serca, zaburzenia przewodzenia, cechy przerostu lewej komory, cechy niedokrwienia.

Dalsze postępowanie:

a. W przypadku ujemnego wyniku badania podmiotowego, badania przedmiotowego oraz prawidłowego EKG badana osoba klasyfikowana w grupie A-2 według AHA jest zdolna do sportowej aktywności fizycznej.

b. U osób z grupy A-3 zaleca się wykonanie dodatkowo elektrokardiograficznego testu wysiłkowego. Ujemny wynik testu wysiłkowego pozwala na pozytywną kwalifikację do treningu zdrowotnego i sportowego.

Dodatni wynik jednego z wyżej wymienionych badań (badanie podmiotowe, przedmiotowe, EKG spoczynkowe, EKG – test wysiłkowy) wymaga dalszej specjalistycznej diagnostyki kardiologicznej i na tej podstawie kwalifikacji do aktywności fizycznej.