Terapia bólu
Czy istnieje skuteczna analgezja w bólu przewlekłym?
O uderzeniu pioruna, ciągle aktualnej opioidofobii i o tym, czego nie należy się wstydzić, z dr. n. med. Jarosławem Woroniem z Zakładu Farmakologii Klinicznej i Katedry Farmakologii Wydziału Lekarskiego UJ CM rozmawia Ryszard Sterczyński
MT: Według badań 25 proc. populacji żyje z bólem przewlekłym. Czy muszą być na niego, jak to się określa, skazani?
Dr Jarosław Woroń: Nie ma ludzi skazanych na ból. Podstawowa zasada współczesnej medycyny bólu brzmi: chorego nie musi boleć. Natomiast aktualne pozostaje pytanie o to, czy pacjent na swojej drodze spotka lekarza, który skutecznie i efektywnie potrafi dany rodzaj bólu leczyć.
U tych pacjentów, niezależnie od płci i wieku, ból potrafi trwać miesiącami, a nawet latami. Dlatego specjaliści i lekarze POZ muszą szczególnie skutecznie i bezpiecznie prowadzić terapię przeciwbólową. Osoby z bólem przewlekłym są bardziej wrażliwe na efekty niepożądane leków przeciwbólowych ze względu na długotrwałe ich przyjmowanie. Druga istotna kwestia dotyczy osób starszych z chorobami współistniejącymi, takimi jak choroba Parkinsona lub zespoły otępienne, gdyż jak wykazano w tych populacjach pacjentów percepcja bólu i skuteczność leczenia mogą być inne niż u pozostałych chorych. Kolejna grupa to pacjenci z niewydolnością nerek, u których należy uważać, jakie leki przeciwbólowe się stosuje, szczególnie NLPZ, ale i analgetyki opioidowe. Muszą one być specjalnie dobierane, aby nie uszkodziły nerek oraz aby niewydolność nie wpływała w sposób istotny na ich eliminację z organizmu.
● Ból przewlekły – jak można określić ten rodzaj bólu?
● Przy których chorobach pojawia się najczęściej, jak można go zweryfikować?
1. Ból zawsze był i będzie odczuciem subiektywnym. Natomiast ból przewlekły to każdy rodzaj bólu, który trwa powyżej trzech miesięcy.
2. Może się pojawiać w bardzo różnych sytuacjach, począwszy od choroby zwyrodnieniowej stawów, poprzez bóle krzyża i ból towarzyszący chorobie nowotworowej, która z terminalnej staje się obecnie chorobą przewlekłą.
3. Ból ciągły może być też konsekwencją leczenia przeciwnowotworowego, bo jedna trzecia pacjentów po wygranej walce z rakiem zostaje z przetrwałym bólem.
4. Podobnie dzieje się w przypadku źle leczonego bólu po zabiegach, który przechodzi w przetrwały ból pooperacyjny, co może przez długi czas niepokoić pacjenta.
Bardzo często pacjent nieskutecznie leczony szuka alternatywy w postaci środków dostępnych bez recepty, które nierzadko indukują niekorzystne interakcje. Takich sytuacji lekarze – i słusznie – najbardziej się boją.
MT: Jak przerwać ból przewlekły?
J.W.: Taki ból nie musi trwać ciągle. Jeśli mówimy o pacjencie z chorobą zwyrodnieniową stawów, u którego wykonano endoprotezoplastykę, najczęściej sam zabieg przerywa proces bólowy. Oczywiście nie zawsze tak się dzieje. Czasem w takim bólu uwidac...
