Wśród przedstawicieli zawodów medycznych dość często pojawiają się konflikty kompetencyjne dotyczące uprawnień do wykonywania określonych czynności, udzielania świadczeń zdrowotnych w odpowiednim zakresie. W praktyce do najintensywniejszych sporów dochodzi pomiędzy lekarzami a pielęgniarkami lub położnymi. Przedstawiciele obu grup zawodowych mają różną świadomość swoich kompetencji, przy czym tendencję do przekraczania granic wykazują przede wszystkim lekarze. Z kolei wśród pielęgniarek i położnych zaznacza się zjawisko nadmiernego samoograniczania zakresu możliwych do wykonania czynności, zabiegów – „my (prawie) nic nie możemy”.

Czują się wykorzystywane

Pielęgniarki i położne, mimo zagwarantowanej ustawowo samodzielności wykonywania zawodu, często czują się wykorzystywane przez lekarzy do czynności przekraczających ich kompetencje. Lekarze z kolei niekiedy uważają, że mogą zlecić pielęgniarce lub położnej każdą czynność medyczną, nawet taką, która nie mieści się w zakresie ich wiedzy i umiejętności, jeśli osobiście instruują i nadzorują personel. Można powiedzieć, że udzielają świadczenia rękami pielęgniarki lub położnej.

Natomiast obie strony konfliktu zgodnie twierdzą, że powyższe sytuacje są spowodowane niedoborami personelu i nadmiarem niepotrzebnych formalnych obowiązków.

Ale to właśnie przedstawicielki pielęgniarek i położnych, nie chcąc poddawać się presji środowiska lekarskiego, bardzo często (w trakcie sympozjów, szkoleń, zjazdów, na forach internetowych) aktywnie poszukują informacji, formułując konkretne pytania dotyczące istnienia lub zakresu uprawnień samodzielnego wykonywania działań medycznych.

Co mówią przepisy

Dla wyjaśnienia chociażby niektórych wątpliwości warto wskazać na przepisy regulujące kompetencje zawodowe pielęgniarek i położnych oraz wynikające z nich rozwiązania prawne.

Jak wspomniałem, ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej nadaje tym zawodom przymiot samodzielności, co oznacza, że w zakresie określonym ustawą zarówno opieka pielęgnacyjna, jak i świadczenia zapobiegawcze, diagnostyczne, lecznicze oraz rehabil...

Dodatkowo, w razie wątpliwości mają prawo domagać się od lekarza, który wydał zlecenie, by uzasadnił potrzebę jego wykonania. Jeśli uzasadnienie nie będzie wystarczające, mogą skorzystać z prawa do odmowy wykonania zlecenia. Powyższe świadczy o ty...