Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie znany jest z tego, że wiele operacji ortopedycznych przeprowadza metodami oszczędzającymi. Operacje nowotworów kości z zachowaniem stawu to rutyna. Od grudnia 2016 roku, także rutynowo, na oddziale ortopedii wykonuje się osteotomię okołopanewkową miednicy sposobem Ganza, odsuwając w ten sposób konieczność wymiany stawu na endoprotezę u pacjentów w przebiegu przetrwałej dysplazji stawu biodrowego.

– Dysplazja biodra to inaczej wrodzony niedorozwój stawu biodrowego (z okresu ciąży). Jest to najczęstsza wada wrodzona narządu ruchu – w Polsce dotyczy do 4 proc. nowo narodzonych dzieci – mówi dr n. med. Jarosław Feluś, ortopeda z USD, dzięki któremu Kraków, jako drugi ośrodek w Polsce, po Otwocku, wykonuje rutynowo skomplikowane zabiegi osteotomii okołopanewkowej.

– Jeszcze pod koniec XX wieku diagnostyka dysplazji bioder opierała się na badaniu lekarskim noworodka. Nierówne fałdki skórne na udach czy niepełne odwodzenie nóżek na boki miały świadczyć o dysplazji. Obecnie wiadomo, że badanie lekarskie nie zawsze pozwala na skuteczne rozpoznanie problemu – czasem niedorozwój bioder występuje mimo braku objawów w badaniu albo nie występuje, chociaż podejrzane objawy są zaznaczone. Dopiero wdrożenie do diagnostyki badania USG i przyjęcie właściwych kryteriów poprawiło znacząco skuteczność w rozpoznawaniu dysplazji. Aktualnie uważa się, że jej rozpoznanie bez badania USG jest bardzo trudne, o ile w ogóle możliwe – mówi dr Feluś.

Szczęśliwie, dzięki wdrożonym standardom diagnostycznym, jesteśmy w stanie wykryć i u większości dzieci wyleczyć dysplazję w okresie niemowlęcym. W zalecanym w Polsce algorytmie badanie przez specjalistę (najczęściej ortopedę dziecięcego) oraz USG bioder powinno się wykonać u każdego dziecka przed ukończeniem 12. tyg.ż. Odbywa się to najczęściej w ramach poradni preluksacyjnych finansowanych ze środków NFZ. W Krakowie organizację diagnostyki dysplazji uzupełnia urząd miasta, w ramach miejskiego zdrowotnego programu profilaktycznego następstw dysplazji stawów biodrowych.

– Jest to mój autorski program, wdrożony w 2009 roku jako projekt pilotażowy – wyjaśnia dr Feluś. – Przebadaliśmy wtedy w ciągu kilku miesięcy ponad 2 tys. dzieci urodzonych w krakowskich szpitalach. Program okazał się sukcesem, włączono go późnie...