Przewlekły ból kojarzony jest najczęściej z chorobą nowotworową. Jednak w rzeczywistości towarzyszy wielu schorzeniom, m.in. dotyczy narządu ruchu jako objaw choroby zwyrodnieniowej stawów, niezwykle częstej u osób w wieku podeszłym. Ból pojawia się też w przebiegu neuropatii cukrzycowej, półpaśca, a w jego następstwie – neuropatii półpaścowej. Jednak bez wątpienia to właśnie ból stanowi jeden z pierwszych objawów sprawiających, że pacjent trafia do gabinetu lekarza, dla którego jest to sygnał do rozpoczęcia diagnostyki.

Problem w tym, że u osób starszych, ze względu na charakterystyczną dla tej grupy wielochorobowość, poszczególne przyczyny bólu mogą się na siebie nakładać. Ta sama osoba może przecież jednocześnie cierpieć z powodu choroby nowotworowej i zwyrodnienia stawów.

Zespół kruchości i ryzyko terapii jatrogenizacyjnej – jak uniknąć błędnego koła?

W większości przypadków ból w grupie pacjentów starszych z wielochorobowością jest źle leczony. Mimo trzymania się standardów. Rzecz w tym, że dotyczą one jednostki chorobowej, a nie konkretnego pacjenta. Czym to grozi? Istotne znaczenie dla leczenia ma występujący u chorych w podeszłym wieku tzw. zespół kruchości (frailty syndrome), co oznacza osłabienie, wyczerpanie rezerw życiowych. Ta grupa pacjentów bardzo źle reaguje na działania niepożądane leczenia farmakologicznego. Co więcej, lekarze coraz częściej mają do czynienia z sytuacją, że to właśnie leczenie powoduje ból. Wiele leków (np. analgetyki, leki psychotropowe, a także suplementy diety) niewłaściwie stosowanych może się do tego przyczyniać. Mówi się wtedy o terapii jatrogenizacyjnej, kiedy oprócz potencjalnych korzyści powoduje ona działania niepożądane.

Nierzadko sytuacja zaczyna przypominać błędne koło. Bo jeśli pacjent cierpi na wiele chorób, konsekwencję tego stanowi wielolekowość. Ta z kolei zawsze powoduje zwiększone ryzyko interakcji pomiędzy poszczególnymi przyjmowanymi substancjami.