Farmakoterapia
Pacjent z depresją w gabinecie lekarza POZ
Ze względu na obserwowany dalszy rozwój epidemii opieka nad osobami dotkniętymi zaburzeniami psychicznymi, w tym depresyjnymi, stanie się wyzwaniem, z którym w najbliższym czasie będą musieli zmierzyć się lekarze podstawowej opieki zdrowotnej oraz psychiatrzy.
Zaburzenia depresyjne to grupa zaburzeń psychicznych charakteryzujących się występowaniem objawów zespołu depresyjnego. Zespół ten cechują: dominujące obniżenie nastroju, obecność myśli bądź zamiarów samobójczych, anhedonia (niezdolność do odczuwania przyjemności), abulia (niemożność do podejmowania aktywności) czy spowolnienie psychoruchowe1. Zaburzenia te są szeroko rozpowszechnione w populacji ogólnej. Na depresję choruje na całym świecie ponad 264 miliony osób2. Jest ona jedną z trzech (razem z bólami kręgosłupa i bólami głowy) przyczyn utraty zdrowia nieprowadzących bezpośrednio do śmierci. Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia z 2018 r. w Polsce udzielono świadczeń z powodu omawianej choroby 632 tys. osób (najczęściej w wieku 55-64 lata)3. Rozpowszechnienie depresji w populacji ogólnej waha się od 14 do 18%. Kobiety chorują dwukrotnie częściej od mężczyzn (do 20% pacjentów rejestrujących się w POZ to osoby zgłaszające się z powodu zaburzeń depresyjnych)4. Co roku blisko 800 tys. osób na świecie popełnia samobójstwo. W Polsce w 2019 r. było to 5255 osób5. Zaburzenia depresyjne są jednym z głównych czynników ryzyka wystąpienia myśli oraz tendencji samobójczych6.
Pod koniec 2019 r. na świecie wybuchła pandemia COVID-19. Sytuacja ta wpłynęła na wszystkie sfery naszego codziennego życia. Miała również olbrzymi wpływ na zdrowie psychiczne całych społeczeństw. Objawy depresyjne zaobserwowano aż u 46,55% badanych studentów, którzy zostali poddani kwarantannie7. Również wśród personelu medycznego pracującego na pierwszej linii walki z epidemią COVID-19 zauważono duży odsetek osób z objawami depresji (38,4%)8. Metaanaliza 159 badań dotyczących wpływu pandemii COVID-19 na stan psychiczny ponad 105 tys. osób zobrazowała rozpowszechnienie:
• ok 16% zaburzeń depresyjnych
• ok. 15% zaburzeń lękowych
• ok. 24% zaburzeń snu9.
Ze względu na obserwowany dalszy rozwój epidemii opieka nad osobami dotkniętymi zaburzeniami psychicznymi, w tym depresyjnymi, stanie się wyzwaniem, z którym w najbliższym czasie będą musieli zmierzyć się lekarze podstawowej opieki zdrowotnej oraz psychiatrzy.
Obraz kliniczny – diagnoza
Diagnoza zaburzeń depresyjnych opiera się na kryteriach diagnostycznych opracowanych w obowiązującej w Europie Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10). Kodyfikowane są one następująco:
