Postęp wiedzy na temat roli wyrównania glikemii w rozwoju przewlekłych powikłań cukrzycy sprawił, że w ostatnich latach zostały zintensyfikowane poszukiwania metod możliwie dokładnej kontroli tego wyrównania. Okazało się, że klasyczny wskaźnik, tzn. stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA_1c), nie jest wystarczający, chociaż stale jeszcze używany. Nie pozwala on na ocenę zmienności glikemii. Obecnie coraz częściej stosowane jest jej ciągłe monitorowanie (CGM – continuous glucose monitoring). Zastosowanie CGM pozwala na ocenę zmienności glikemii i czasu spędzanego przez pacjenta w zakresie jej wartości docelowych, a także okresów występowania hiper- i hipoglikemii. Zastosowanie CGM z oceną czasu w zakresie docelowym (TIR – time in range) pozwala na ocenę zagrożenia pojawieniem się powikłań przewlekłych.

Fakt toksycznego działania hiperglikemii na tkanki, tzw. glukotoksyczności, jest zjawiskiem znanym od dawna. Wiadomo, że nieustająca hiperglikemia odpowiada za rozwój wielu powikłań^1,2.

W wyniku przewlekłej hiperglikemii dochodzi do:

• aktywacji procesu nieenzymatycznej glikacji białek – końcowe produkty glikacji białek odkładają się w ścianie naczyń już we wczesnym okresie trwania cukrzycy, doprowadzając w konsekwencji do uszkodzenia naczyń
• aktywacji przemian szlaku poliolowego – dochodzi do dysfunkcji komórek śródbłonka naczyniowego
• nasilenia stresu oksydacyjnego – nadmierna generacja wolnych rodników jest czynnikiem odgrywającym decydującą rolę w rozwoju blaszki miażdżycowej.

Hemoglobina glikowana (glycated hemoglobin)

Wskaźnik HbA_1c jest ilustracją procesu glikacji, tj. trwałego łączenia się glukozy z wolnymi grupami aminowymi białek, m.in. z hemoglobiną.

Dla zdrowej osoby typowym stężeniem HbA_1c jest ok. 5%. U kobiety z cukrzycą przedciążową planującą ciążę <6,5% (48 mmol/mol) i ≤6% (42 mmol/mol) w II i III trymestrze ciąży. W cukrzycy typu 1 oraz u chorych z krótko trwającą cukrzycą typu 2 za prawidłową uważa się wartość ≤6,5% (48 mmol/mol). U pozostałych chorych te wartości kształtują się na poziomie ≤7% (53 mmol/mol).