Wytyczne
Nowotwory skóry nie rozwijają się z dnia na dzień
Opracował: Ryszard Sterczyński
O raku kolczystokomórkowym (SCC – squamous cell carcinoma) lekarze przypominają sobie zbyt rzadko. A szkoda. W dobie pandemii to właśnie lekarz POZ ma największą możliwość wykrycia nowotworu skóry, ponieważ to on ma bezpośredni kontakt z pacjentem i bada go fizykalnie
Rak podstawnokomórkowy skóry (BCC – basal cell carcinoma) jest najczęściej diagnozowanym rakiem skóry w Polsce, a z kolei czerniak (melanoma) odpowiada za większość zgonów (1300-1400 rocznie) z powodu nowotworów złośliwych skóry. SCC plasuje się na drugim miejscu, umiera na niego 200-300 osób rocznie.
Ten nowotwór skóry dotyczy wieku podeszłego, głównie osób powyżej 60-70 r.ż. Trudniej w tej populacji wykonuje się badania profilaktyczne i trudniej dociera się do tych osób z informacjami na temat profilaktyki, szczególnie do mieszkańców obszarów wiejskich. Pacjenci z SCC są leczeni w wielu ośrodkach przez lekarzy różnych specjalności. W terapii uczestniczą dermatolodzy, chirurdzy, chirurdzy estetyczni i inni specjaliści, co utrudnia zabranie obiektywnych danych. I najważniejsze: odczuwalny niedosyt informacji o tej chorobie wiązał się dotąd z brakiem dostępnego leczenia. Do tej pory nie mieliśmy skutecznej terapii dla pacjentów z SCC, niedawno odkryto i zarejestrowano w Unii Europejskiej (UE) do leczenia przeciwciało monoklonalne.
Podobne, ale różne
Zmiany skórne w rakach skóry nie wyglądają na początku bardzo charakterystycznie, choć należą do częstych nowotworów u ludzi.
Oczywiście 80% zachorowań stanowi rak podstawnokomórkowy, który generalnie nie jest nowotworem miejscowo złośliwym. W związku z tym w 99% przypadków nie daje przerzutów, ale może się zdarzyć, że będzie zaawansowany w narządzie odległym od ogniska pierwotnego, np. w oku. Jednak tak zaawansowana klinicznie postać rozwija się latami.
Raki skóry stanowią 30% wszystkich rozpoznawanych nowotworów złośliwych oraz ponad 90% nowotworów skóry. Najczęstszym jest wspomniany już rak podstawnokomórkowy (BCC), natomiast na drugim miejscu plasuje się rak kolczystokomórkowy (SCC) stanowiący 15-20% zachorowań. SCC jest rakiem płaskonabłonkowym, należy do grupy tzw. niebarwnikowych nowotworów skóry (NMSC – non-melanoma skin cancer) i wywodzi się z naskórka, podczas gdy BCC – z głębszych warstw skóry. Pierwsze objawy raka kolczystokomórkowego to zaczerwienienie, następnie pojawiają się owrzodzenia i rogowacenia. Na skórze powstają widoczne drobne grudki, złuszczające się i pokrywające po pewnym czasie strupem. Pacjent uważa je za niegroźny defekt kosmetyczny. Mogą też przybrać formę brodawkowatą z widocznym krwawieniem.
