Pomimo udowodnionej skuteczności kwas acetylosalicylowy może powodować działania niepożądane, które w wielu przypadkach uniemożliwiają jego stosowanie.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien:

• znać wskazania i przeciwwskazania do stosowania kwasu acetylosalicylowego

• wiedzieć, w jakich sytuacjach obowiązujące wytyczne odnoszą się do postępowania u chorych nietolerujących kwasu acetylosalicylowego

• wiedzieć, czym jest astma aspirynowa

Antyagregacyjne działanie kwasu acetylosalicylowego polega na nieodwracalnym hamowaniu działania enzymu cyklooksygenazy 1 (COX-1) – ogniwa łańcucha przemian kwasu arachidonowego prowadzącego do powstania tromboksanu A2 (TXA2), substancji o właściwościach wazokonstrykcyjnych oraz silnego aktywatora agregacji płytek. Kwas acetylosalicylowy nieodwracalnie acetyluje aktywne miejsce cyklooksygenazy 1 (COX-1) i wskutek tego zmniejsza syntezę prostaglandyn, które chronią błonę śluzową żołądka, zmniejszając wytwarzanie kwasu solnego i regulując wydzielanie śluzu oraz ukrwienie żołądka.^1,2 Dawki kwasu acetylosalicylowego już >20 mg/24 h hamują produkcję płytek o ponad 90%. Dawki małe i średnie (75-325 mg/24 h) są równie skuteczne jak dawki rzędu 1200 mg/24 h. Jest to leczenie korzystne ekonomicznie. Analiza wyników 11 randomizowanych badań (wtórna prewencja choroby wieńcowej, n = 19791 chorych) wykazała, że stosowanie kwasu acetylosalicylowego powoduje 12% redukcję śmiertelności, 31% redukcję ryzyka ponownego zawału i 42% redukcję ryzyka udaru niezakończonego zgonem.³

Ze względu na działanie antyagregacyjne kwas acetylosalicylowy znalazł zastosowanie w leczeniu choroby wieńcowej – zarówno postaci stabilnej, jak i ostrych zespołów wieńcowych oraz w chorobach naczyń ośrodkowego układu nerwowego i miażdżycy tętnic obwodowych. Obecnie wskazaniami do stosowania tego leku są m.in.:

• świeży zawał mięśnia sercowego lub podejrzenie zawału, niestabilna choroba wieńcowa
• prewencja wtórna po przebytym zawale mięśnia sercowego
• stan po wszczepieniu pomostów aortalno-wieńcowych
• stan po angioplastyce wieńcowej (także z implantacją stentów)
• profilaktyka pierwotna zawału mięśnia sercowego u chorych wysokiego ryzyka
• zapobieganie napadom przemijającego niedokrwienia mózgu (TIA – transient ischemic attack) i niedokrwiennemu udarowi mózgu u chorych z TIA
• profilaktyka wtórna u osób po udarze niedokrwiennym mózgu i u pacjentów z TIA
• miażdżyca zarostowa tętnic kończyn dolnych.
  
  

Lek ten, pomimo udowodnionej skuteczności w wymienionych sytuacjach klinicznych, może powodować działania niepożądane, co uniemożliwia jego stosowanie u wielu chorych. Przeciwwskazania do stosowania kwasu acetylosalicylowego obejmują m.in.: