Choroba trzewna może dotyczyć osób w każdym wieku. U większości dorosłych jest rozpoznawana pomiędzy 30-50 r.ż., częściej u kobiet. Klasyczne objawy występują u <50% chorych. U dorosłych najczęściej stwierdza się objawy pozajelitowe. Choroba może również przebiegać bezobjawowo.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać objawy mogące świadczyć o celiakii w wieku dorosłym
• omówić strategię postępowania w przypadku konieczności pilnej interwencji chirurgicznej u chorego przyjmującego rywaroksaban albo dabigatran
• wdrożyć leczenie farmakologiczne w celu odwrócenia działania rywaroksabanu albo dabigatranu u chorego wymagającego pilnej interwencji chirurgicznej i ocenić jego skuteczność
• zmodyfikować w razie potrzeby postępowanie terapeutyczne
• rozpoznać działania uboczne leczenia farmakologicznego odwracającego działanie rywaroksabanu i dabigatranu

Wprowadzenie

Choroba trzewna (ChT) to schorzenie autoimmunologiczne. Występuje u osób z predyspozycją genetyczną, u których po spożyciu glutenu dochodzi do reakcji immunologicznej prowadzącej do zmian zanikowych w błonie śluzowej jelita cienkiego, a w konsekwencji do zaburzeń wchłaniania. Częstość jej występowania wynosi 1% populacji ogólnej.

Już w latach 90. XX w. wykazano zmniejszenie częstości rozpoznawania ChT w dzieciństwie, a częstsze jej występowanie u dorosłych, również u osób >65 r.ż. U większości dorosłych ChT jest rozpoznawana pomiędzy 30 a 50 r.ż., przeważnie u kobiet.^1-3

Objawy kliniczne są bardzo różnorodne – od klasycznej postaci klinicznej z biegunką, utratą masy ciała oraz osłabieniem aż do postaci skąpoobjawowej, atypowej i bezobjawowej.¹ Obecność lub brak objawów nie koreluje ze zmianami histologicznymi błony śluzowej jelita cienkiego, jak również z poziomem wyników testów serologicznych. Z praktycznego punktu widzenia obraz kliniczny ChT można podzielić na 3 grupy:

• typowy – ze strony przewodu pokarmowego: biegunka, ból i dyskomfort w jamie brzusznej, uczucie sytości/pełności, spadek masy ciała, wzdęcie brzucha, nudności, wymioty
• nietypowy – objawy pozajelitowe, np. anemia, zapalenie skóry, niski wzrost, opóźnione dojrzewanie płciowe, poronienia, zapalenia stawów, osteoporoza, migrenowe bóle głowy, zaburzenia widzenia, depresja, inne choroby autoimmunologiczne, objawy ogólne (zmęczenie, osłabienie)
• bezobjawowy.

Przez całe życie chorego ChT może przebiegać w postaci jawnej, skąpoobjawowej lub bezobjawowej. Rozpoznanie jest często opóźnione u osób bez objawów lub z objawami nietypowymi. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że ok. 50% chorych nie ma klasyczn...