Częstość występowania gruczolakoraka przełyku wzrosła o ponad 600% od 1975 r. – znacznie bardziej niż jakiegokolwiek innego nowotworu. Na sytuację tę wpływa coraz powszechniejsza choroba refluksowa przełyku – główny czynnik ryzyka rozwoju tzw. przełyku Barretta.

Wprowadzenie

Przełyk Barretta (BE – Barrett’s esophagus) jest powikłaniem choroby refluksowej przełyku (GERD – gastroesophageal reflux disease). Wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju raka gruczołowego przełyku (EAC – esophageal adenocarcinoma). W ostatnich dekadach EAC występuje coraz częściej w krajach zachodnich.^1,2 Dlatego wytyczne postępowania są wciąż ulepszane, tak aby zwiększyć skuteczność programów przesiewowych, nadzoru i leczenia. Upraszczane są strategie kontroli u pacjentów, u których ryzyko zachorowania jest małe, a gdy ryzyko jest większe, interwencje terapeutyczne podejmowane są częściej. Celem artykułu jest przedstawienie strategii postępowania u chorych z BE.

Przełyk Barretta

Pojęciem „przełyk Barretta” określa się występowanie w dystalnej części przełyku segmentu błony śluzowej pokrytej nabłonkiem walcowatym w miejscu prawidłowego nabłonka płaskiego oraz pojawienie się w jego obrębie cech metaplazji jelitowej. W obowiązujących wytycznych istotny klinicznie jest jedynie przełyk Barretta o segmencie ≥1 cm. U niewielkiego odsetka pacjentów dochodzi do powstania dysplazji małego, a potem dużego stopnia, aż do raka wczesnego.^3,4

Aby rozpoznać przełyk Barretta, należy wykonać gastroskopię z pobraniem wycinków biopsyjnych do badania histopatologicznego. Mimo rozpoznania stanu przednowotworowego raka gruczołowego przełyku zasady monitorowania oraz zapobiegania rozwojowi raka nie są proste do zastosowania w praktyce. Obowiązuje powtórzenie badania endoskopowego z częstością zależną od stopnia zaawansowania zmian. Skomplikowane metody nadzoru i zasady postępowania wciąż się zmieniają. Prawie co roku ukazują się nowe wytyczne międzynarodowych towarzystw gastroenterologicznych i endoskopowych.^4-10 Strategie kontroli u pacjentów z przełykiem Barretta przedstawiono w skrócie w tabeli 1. Ukazuje ona dobrze dynamikę ewolucji wytycznych. Są one uzasadnione zarówno nowymi wynikami badań naukowych (epidemiologicznych badań kohortowych), jak i nowościami w ciągle ulepszanych technikach endoskopowych (dostęp do nowych metod diagnostycznych i terapeutycznych). W niniejszym artykule przedstawiono zasady endoskopowego postępowania leczniczego w różnych stadiach zaawansowania histopatologicznego przełyku Barretta.