Psychiatria

Depresja u osób w okresie pooperacyjnym

lek. Marta Litwińska-Bołtuć

prof. dr hab. n. med. Łukasz Święcicki

II Klinika Psychiatryczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Łukasz Święcicki, II Klinika Psychiatryczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii, ul. Sobieskiego 9, 02-957 Warszawa, e-mail: swiecick@ipin.edu.pl

  • Depresja, nawet o łagodnym nasileniu, może mieć bardzo poważny wpływ na zdrowienie i rehabilitację chorego. Jej cechą są zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego, które mogą być przyczyną częstszego występowania w okresie pooperacyjnym infekcji i zakażeń ran pooperacyjnych
  • Wizyta u psychiatry wciąż jest w naszym kręgu kulturowym niezwykle stygmatyzująca, dlatego lekarz kierujący pacjenta na konsultację psychiatryczną powinien mu bardzo dokładnie wyjaśnić powody i cel takiego postępowania
  • Leczenie depresji może być podjęte i prowadzone przez każdego lekarza, niemniej trudniejsze przypadki wymagają konsultacji psychiatrycznej, a często także dalszej terapii na oddziale psychiatrycznym

Ryzyko wystąpienia depresji w okresie całego życia w populacji polskiej jest szacowane na około 10%1, według niektórych źródeł w krajach rozwiniętych na ok. 15%2. Zdaniem World Health Organization (WHO) depresja jest jedną z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności na świecie3.

Oczywiście z punktu widzenia lekarza chirurga znaczenie ma nie tyle to, że depresja występuje często (choć oczywiście jest to istotny aspekt problemu), ile przede wszystkim to, że zaburzenia psychiczne bardzo wyraźnie i wielokierunkowo wpływają na stan somatyczny, w tym także na przebieg rehabilitacji pooperacyjnej.

Z jednej strony uważa się, że choroby psychiczne stanowią w chorobach somatycznych niekorzystny czynnik rokowniczy. Pacjenci z tej grupy istotnie częściej palą papierosy, nadużywają alkoholu, nie uprawiają sportu, mają tendencje do zaniedbywania swojego zdrowia, niestosowania się do zaleceń lekarskich i niewykonywania badań profilaktycznych2,4. Według niektórych badań może to powodować późniejsze i/lub w gorszym stanie zgłaszanie się do szpitala, a co za tym idzie – często dłuższą hospitalizację i większą liczbę powikłań pooperacyjnych5. Dotyczy to oczywiście również pacjentów chorujących na depresję, u których opisywano dłuższe pobyty w szpitalu po operacji6,7, wyższe ryzyko występowania zaburzeń funkcji poznawczych i zaburzeń świadomości oraz większe nasilenie dolegliwości bólowych i większe zużycie środków przeciwbólowych w okresie pooperacyjnym2. Cechą depresji są zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego, które mogą być przyczyną częstszego występowania w okresie pooperacyjnym infekcji2 i zakażeń ran pooperacyjnych8.

Z drugiej strony istnieje również zależność odwrotna, czyli choroba i operacja mogą spowodować u osób podatnych wystąpienie epizodu depresyjnego. Choroba somatyczna i operacje są jednym z czynników wymienianych jako możliwe wydarzenie wyzwalające ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Rozpoznanie depresji u pacjenta chirurgicznego

Chociaż kryteria rozpoznania depresji u pacjenta chirurgicznego nie są zasadniczo odmienne od ogólnie przyjętych, to, jak łatwo zauważyć, odróżnienie objawów depresji od [...]

Epizod depresji łagodny

Rozpoznanie epizodu łagodnej depresji nie wymaga stwierdzenia dużego nasilenia objawów ani występowania wszystkich symptomów choroby (tab. 3). Pacjent z epizodem depresji łagodnym, [...]

Epizod depresji umiarkowanej i głębokiej

W przypadkach znacznego nasilenia objawów depresyjnych ustalenie rozpoznania jest z reguły łatwiejsze, nie ma także konieczności uwzględnienia kryterium czasu trwania objawów. Pacjenci z takim [...]

Myśli i tendencje samobójcze

Częścią zespołu depresyjnego są myśli o śmierci i umieraniu. W łagodnej formie przybierają one formę myśli rezygnacyjnych, np.: „Czasem wolałbym już nie żyć”, „Chyba [...]

Depresja psychotyczna

Jednym z objawów depresji jest pesymistyczne widzenie swojej przyszłości oraz nadmierna koncentracja na dolegliwościach somatycznych. U niektórych pacjentów te objawy mogą się nasilić [...]

Przymus bezpośredni

W wyżej wymienionych sytuacjach (pacjent psychotyczny, pobudzony psychoruchowo, wypowiadający zamiary samobójcze albo przejawiający takie zachowania) może nie być czasu na planową konsultację [...]

Opis przypadku

45-letnia pacjentka rehabilitowana po zabiegu neurochirurgicznym została skierowana na konsultację psychiatryczną podczas pobytu na oddziale rehabilitacji neurologicznej. Bezpośrednią przyczyną skierowania był [...]

Podsumowanie

Depresja jest chorobą częstą w populacji ogólnej i jeszcze częstszą w grupie osób chorych somatycznie, także tych, które przebyły zabieg operacyjny. Depresja to osobna [...]

Do góry