Wytyczne w praktyce

Styl życia i modyfikacja czynników ryzyka w celu redukcji migotania przedsionków

prof. dr hab. n. med. Małgorzata Kurpesa

Katedra i I Klinika Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Małgorzata Kurpesa

Katedra i I Klinika Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi,

Wojewódzki Specjalistyczny Szpital im. Wł. Biegańskiego

ul. Kniaziewicza 1/5, 91-347 Łódź

  • Omówienie nowego dokumentu American Heart Association
  • Porównanie z wytycznymi European Society of Cardiology dotyczącymi postępowania w migotaniu przedsionków
  • Perspektywy wdrożenia modyfikacji stylu życia i redukcji czynników ryzyka migotania przedsionków do praktyki klinicznej

Migotanie przedsionków (AF – atrial fibrillation) jest jedną z najczęściej występujących arytmii. Szacuje się, że cierpią na nią ponad 33 mln osób na świecie. Pojawia się zarówno u pacjentów z chorobami układu krążenia, jak i u osób ze strukturalnie prawidłowym sercem. Częstość występowania tej arytmii rośnie wraz z wiekiem. Rejestruje się ją u 2-3 osób na 1000 25-30-latków, u 30-40 osób na 1000 55-64-latków i aż u 50-90 osób na 1000 62-90-latków. Ponieważ życie ludzkie systematycznie się wydłuża, to i liczba pacjentów z migotaniem przedsionków rośnie. Według szacunków w samych USA do 2050 r. podwoi się. Migotanie przedsionków niekorzystnie wpływa na rokowanie – zwiększa ryzyko udaru mózgu, niewydolności serca oraz zgonu. U osób, które skończyły 55 lat, arytmia ta skraca życie o 37% w porównaniu z równolatkami bez migotania przedsionków. Częste napady tachyarytmii z niemiarową pracą serca istotnie obniżają jakość życia. Migotanie przedsionków jest najczęstszą przyczyną hospitalizacji z powodu zaburzeń rytmu.

Występowanie choroby układu krążenia nawet pięciokrotnie zwiększa ryzyko migotania przedsionków. Najczęściej doprowadzają do niego: nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, niewydolność serca i wady zastawkowe. Ich odpowiednie leczenie pomaga zredukować odsetek chorych z migotaniem przedsionków. Istnieje też wiele czynników ryzyka tej arytmii, które mogą być odwracalne m.in. dzięki modyfikacji stylu życia. Należą do nich: otyłość, cukrzyca, nocne zaburzenia oddychania (SDB – sleep disordered breathing), brak aktywności fizycznej, palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu.

W piśmiennictwie jest wiele publikacji na temat leczenia migotania przedsionków. Jednak koncentrują się one zwykle na farmakoterapii i elektroterapii. Jako zupełnie wyjątkowe jawi się na ich tle opublikowane w marcu bieżącego roku stanowisko American Heart Association (AHA) dotyczące znaczenia modyfikacji stylu życia i czynników ryzyka w redukcji występowania migotania przedsionków1. Autorzy tego dokumentu porównują postępowanie w AF do gmachu, który powinien wspierać się na 4 filarach:

  1. modyfikacji stylu życia i czynników ryzyka
  2. antykoagulacji
  3. kontroli rytmu serca
  4. kontroli częstotliwości rytmu serca.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Otyłość a migotanie przedsionków

W badaniu populacji Framingham2 obserwowano 1,5-krotny wzrost ryzyka AF u osób otyłych, przy czym ryzyko to zwiększało się o 4% na każdą jednostkę wskaźnika [...]

Aktywność fizyczna a migotanie przedsionków

Wojciech Oczko, nadworny lekarz Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy, twierdził, że ruch może zastąpić niemal każdy lek, ale żaden lek nie [...]

Nocne zaburzenie oddychania a migotanie przedsionków

Nocne zaburzenia oddychania są uważane za ważny czynnik ryzyka sercowo-naczyniowego. Ich rozpowszechnienie w populacji chorych z AF ocenia się na 21-87%. Obecność SDB [...]

Cukrzyca a migotanie przedsionków

Z wielu dużych badań populacyjnych wiadomo, że pacjenci z cukrzycą mają istotnie wyższe (nawet o 40%) ryzyko migotania przedsionków, przy czym arytmia ta występuje [...]

Nadciśnienie tętnicze a migotanie przedsionków

Nadciśnienie tętnicze jest jedną z najczęstszych chorób układu krążenia. Z dużych polskich badań epidemiologicznych wiadomo, że w naszym kraju choroba ta występuje u od 29% [...]

Inne potencjalnie modyfikowalne czynniki ryzyka a migotanie przedsionków

Poza opisanymi powyżej istnieje jeszcze wiele czynników modyfikowalnych, które w różnym stopniu nasilają ryzyko wystąpienia i utrwalenia migotania przedsionków. Na przykład palenie tytoniu [...]

Implementacja zaleceń w praktyce klinicznej

Pacjenci z AF powinni być zachęcani do modyfikacji stylu życia przy każdym ich kontakcie z pracownikami ochrony zdrowia, a rola lekarzy w tym procesie jest [...]

Podsumowanie

Duża liczba czynników ryzyka migotania przedsionków sprawia, że właściwe postępowanie w leczeniu tej arytmii powinno być kompleksowe i wielokierunkowe. Jeśli jakieś czynniki ryzyka [...]

Do góry