Uroginekologia

Metody i techniki fizjoterapeutyczne aktualnie stosowane w uroginekologii

dr n. o kult. fiz. Dorota Drabarek1,2

dr n. med. Bartłomiej Burzyński3,4

1Zakład Podstaw Fizjoterapii, Wydział Wychowania Fizycznego i Zdrowia, Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Filia w Białej Podlaskiej

2Poradnia Rehabilitacyjna, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Białej Podlaskiej

3Katedra i Klinika Rehabilitacji, Wydział Nauk o Zdrowiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

4Centrum Fizjoterapii Urologicznej, Ginekologicznej, Proktologicznej UROSILESIA w Zabrzu

Adres do korespondencji:

dr n. o kult. fiz. Dorota Drabarek

Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie,

filia w Białej Podlaskiej

ul. Akademicka 2, 21-500 Biała Podlaska

  • W przypadku schorzeń uroginekologicznych autorzy międzynarodowych wytycznych rekomendują próbę postępowania zachowawczego przed leczeniem inwazyjnym. Głównym elementem leczenia zachowawczego jest fizjoterapia
  • W artykule przedstawiono metody i techniki fizjoterapeutyczne aktualnie stosowane w uroginekologii. Należą do nich: trening mięśni dna miednicy, terapia manualna, elektromiografia, ultrasonografia, metody oparte na biologicznym mechanizmie sprzężeń zwrotnych (EMG-biofeedback i sonofeedback), terapia behawioralna, środki mechaniczne oraz zabiegi z zakresu fizykoterapii

W badaniu Epidemiology Urinary Incontinence and Comorbidities (EPIC), którym objęto 19 165 dorosłych osób z Kanady, Niemiec, Włoch, Wielkiej Brytanii oraz ze Szwecji, objawy z dolnego odcinka dróg moczowych (LUTS – lower urinary tract symptoms) stwierdzono u 66,6% kobiet w wieku ≥40 lat1. Wyniki badania dotyczącego występowania LUTS w Polsce okazały się porównywalne z uzyskanymi w innych badaniach epidemiologicznych przeprowadzonych w różnych regionach świata2.

Do LUTS należy wiele różnorodnych objawów związanych z gromadzeniem i oddawaniem moczu, objawów pomikcyjnych, a także wynikających z obniżenia i wypadania narządów miednicy, które są związane z życiem seksualnym oraz obejmują zespoły bólowe zlokalizowane w obrębie miednicy3.

Do dysfunkcji dna miednicy należą:

  • nietrzymanie moczu (UI – urinary incontinence)
    • wysiłkowe nietrzymanie moczu (SUI – stress urinary incontinence)
    • nietrzymanie moczu z parcia (UUI – urgency urinary incontinence)
    • postać mieszana nietrzymania moczu (MUI – mix urinary incontinence)
  • pęcherz nadreaktywny (OAB – overactive bladder)
  • nietrzymanie stolca
  • przewlekłe zaparcia
  • obniżenie/wypadanie narządów miednicy mniejszej (POP – pelvic organ prolapse): histerocele, uretrocele, cystocele, rektocele, enterocele
  • dysfunkcje seksualne
  • chroniczne zespoły bólowe4.

Leczenie w UI oraz POP obejmuje postępowanie zachowawcze i operacyjne. Niemniej interwencje chirurgiczne w przypadku dysfunkcji dna miednicy są zwykle związane ze zwiększonym ryzykiem powikłań, nawrotów i reoperacji. Autorzy aktualnych międzynarodowych wytycznych (np. European Association of Urology [EAU], American Urological Association [AUA]) rekomendują próbę postępowania zachowawczego przed leczeniem inwazyjnym w przypadku UI, OAB oraz POP5-8. Głównym elementem leczenia zachowawczego jest fizjoterapia.

Cel postępowania fizjoterapeutycznego, jak również dobór metod i technik zależą od dolegliwości pacjentki, intensywności nasilenia objawów i ogólnego stanu zdrowia. W przypadku niewystępowania niepokojących objawów klinicznych stosowanie fizjotera...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Trening mięśni dna miednicy

Trening mięśni dna miednicy (PFMT – pelvic floor muscle training) jest definiowany jako regularnie powtarzane dobrowolne skurcze mięśni dna miednicy, nauczane [...]

Terapia manualna

Techniki manualne są stosowane w fizjoterapii uroginekologicznej zarówno w diagnostyce, jak i terapii. Podczas pierwszej wizyty za pomocą badania palpacyjnego per vaginam należy poddać [...]

Ultrasonografia (USG) z uwzględnieniem sonofeedbacku

Zastosowanie USG pozwala na wizualizację złożonej anatomii i funkcji struktur dna miednicy w statyce i dynamice. Obrazowanie wykonywane jest w spoczynku, podczas maksymalnego manewru Valsalvy [...]

Elektromiografia z uwzględnieniem EMG-biofeedbacku

Elektromiografia również jest wykorzystywana jako narzędzie diagnostyczne i terapeutyczne. W uroginekologii pozwala na ocenę aktywności bioelektrycznej mięśni dna miednicy oraz innych mięśni zlokalizowanych [...]

Terapia behawioralna

Główną cechą terapii behawioralnej jest praca nad modyfikacją zachowań i postaw pacjenta. Spośród jej metod należących do zadań fizjoterapeuty należy wymienić trening [...]

Środki mechaniczne

Środki mechaniczne, choć znane od dawna, obecnie przeżywają renesans w uroginekologii, zwiększając możliwości leczenia zachowawczego. Współcześnie są wykonywane z delikatniejszych materiałów i wykorzystywane w nowych [...]

Zabiegi z zakresu fizykoterapii

Spośród metod fizykoterapeutycznych w uroginekologii najczęściej stosuje się elektrostymulację. Jej forma zależy od stanu klinicznego pacjentki oraz celu jej wykorzystania. Aplikacja elektrod [...]

Podsumowanie

Eksperci EAU, AUA oraz innych znanych autorom towarzystw urologicznych, ginekologicznych i położniczych rekomendują próbę leczenia zachowawczego przed interwencją chirurgiczną w przypadku schorzeń uroginekologicznych. [...]
Do góry