Otyłość brzuszna oraz niezdrowa dieta mogą mieć większy wpływ na nasz mózg, niż nam się wydaje. Nowe badania pokazują, jak te czynniki, w połączeniu z naszą sylwetką, mogą kształtować funkcje poznawcze i pamięć w miarę starzenia się. W tym artykule przyjrzymy się, jak proporcje ciała i wybory żywieniowe mogą wpływać na połączenia mózgowe oraz zdolność zapamiętywania.
Jak dieta i otyłość brzuszna wpływają na zdrowie mózgu i pamięć?
Współczesne zmiany w nawykach żywieniowych, prowadzące do spożywania coraz większej ilości przetworzonej żywności, wiążą się ze wzrostem zapadalności na choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, choroby serca oraz otyłość. Te zaburzenia metaboliczne w znaczący sposób mogą przyczynić się do zwiększenia ryzyka rozwoju demencji. Według wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia zbilansowana dieta bazująca na roślinach (np. dieta śródziemnomorska) oraz kontrola masy ciała mają na celu zmniejszenie ryzyka rozwoju demencji. Dlatego warto zastanowić się nad tym, jak dieta oraz otyłość brzuszna mogą wpływać na naszą pamięć i funkcjonowanie mózgu, w tym m.in. hipokampu.
Jak dieta wpływa na pamięć i strukturę mózgu?
Z analiz przeprowadzonych przez naukowców wynika, że zdrowa dieta, a także unikanie otyłości brzusznej, mogą mieć wpływ na naszą pamięć, a szczególnie na zdrowie hipokampu – regionu mózgu odpowiedzialnego za pamięć i orientację przestrzenną.
W jednym z badań przeanalizowano zmiany w diecie oraz w stosunku obwodu talii do bioder (WHR – waist-to-hip ratio) u osób w średnim wieku i ich wpływ na połączenia mózgowe w późniejszych latach życia. Okazało się, że lepsza jakość diety w średnim wieku była związana z poprawą funkcjonowania hipokampu z innymi obszarami mózgu, takimi jak móżdżek oraz okolice potyliczne. Dodatkowo dieta o wysokiej jakości miała pozytywny wpływ na integralność istoty białej mózgu, co zostało ocenione za pomocą obrazowania funkcjonalnym rezonansem magnetycznym (fMRI – functional magnetic resonance imaging) oraz dzięki technologii dyfuzji tensorowej (DTI – diffusion tensor imaging).
Otyłość brzuszna a zdrowie mózgu
Otyłość brzuszna negatywnie wpływa na zdrowie mózgu. Według badań wyższy wskaźnik WHR w średnim wieku wiązał się z gorszym stanem białej substancji mózgu, co z kolei przekładało się na obniżenie funkcji poznawczych, takich jak pamięć robocza i zdolności wykonawcze. Co więcej, otyłość brzuszna zwiększa poziom zmienności w strukturach mózgowych, co było związane z pogorszeniem pamięci długotrwałej oraz zdolności do koncentracji.
Warto zwrócić uwagę na to, jak te zmiany w mózgu przekładają się na codzienne życie. Osoby z wyższym wskaźnikiem WHR miały trudności z zapamiętaniem, kiedy spożyły ostatni posiłek, co w dłuższym czasie mogło prowadzić do niezdrowych nawyków żywieniowych i dalszego wzrostu masy ciała. To z kolei może wpływać na jakość naszej diety i prowadzić do błędnego koła, w którym zła dieta pogarsza funkcje mózgu, a zmniejszona aktywność umysłowa i pamięć powodują jeszcze większe trudności z utrzymaniem zdrowych nawyków.
Prewencja – klucz do zdrowego i sprawnego mózgu
Dieta i styl życia mają kluczowe znaczenie w profilaktyce demencji. Okres od 40 do 70 r.ż. jest szczególnie ważny, ponieważ to właśnie wtedy możemy wprowadzać zmiany, które zapobiegną pogorszeniu stanu zdrowia mózgu w późniejszych latach. Zmniejszenie otyłości brzusznej, poprawa jakości diety, a także regularna aktywność fizyczna mogą wspierać nasz mózg i zapobiegać spadkowi zdolności poznawczych. Dzięki odpowiedniej diecie i stylowi życia jesteśmy w stanie poprawić funkcjonowanie hipokampu i innych obszarów mózgu odpowiedzialnych za pamięć i koncentrację.
Zalecenia – jak zadbać o zdrowie mózgu
Inwestowanie w zdrowie mózgu w średnim wieku poprzez poprawę jakości diety oraz kontrolę masy ciała jest jednym z najlepszych sposobów na utrzymanie sprawności umysłowej i zapobieganie demencji w starszym wieku. Warto pamiętać, że to, co jemy dzisiaj, ma bezpośredni wpływ na nasz mózg i pamięć jutro.
Autor: Joanna Michalina Jurek, PhD
Zalecane piśmiennictwo:
