Bóle kręgosłupa są bardzo częstą dolegliwością, odczuwaną w pewnym momencie życia przez blisko 80% populacji. Najczęściej ból dotyczy dolnego odcinka kręgosłupa (lędźwiowo-krzyżowego). Pierwszy epizod bólowy występuje zazwyczaj między 30 a 40 r.ż. Nasilenie i częstość dolegliwości narastają wraz z wiekiem, szczególnie u osób pracujących fizycznie lub wykonujących pracę w pozycji siedzącej.

Istnieje szereg przyczyn mogących wywołać ból kręgosłupa, jednak zdecydowanie najczęstszą są zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa (obecne u większości osób po 50 r.ż.). Ból może się nasilać od umiarkowanego do ciężkiego i znacznie ograniczać sprawność oraz wykonywanie codziennych czynności. Te związane ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa to tzw. bóle nieswoiste. Zdecydowanie mniejszą grupę (ok. 10-20%) stanowią tzw. swoiste bóle kręgosłupa, których przyczynami są m.in.: choroby krążków międzykręgowych (tzw. dyskopatie), stan zapalny w stawach kręgosłupa, choroby reumatyczne, urazy, zapalenia kości i tkanek w pobliżu kręgosłupa oraz nowotwory.

Objawy alarmujące, mogące sugerować poważną przyczynę bólu kręgosłupa, to:

- nietrzymanie moczu i stolca

- zaburzenia czucia (szczególnie okolicy krocza)

- osłabienie siły mięśniowej (np. opadanie stopy)

- utrata masy ciała

- nieodległy uraz kręgosłupa.

U ponad 90% pacjentów bóle kręgosłupa ustępują samoistnie lub znacząco słabną w ciągu 3 miesięcy. Zdecydowana większość ostrych bólów kręgosłupa ma charakter łagodny i wymaga jedynie niewielkiej interwencji (farmakologicznej, rehabilitacyjnej) w celu uzyskania istotnej poprawy.

1. Dlaczego kręgosłup boli:

A. w ciąży

Bóle kręgosłupa (szczególnie okolicy lędźwiowo-krzyżowej) dokuczają wielu kobietom w trakcie ciąży. Powiększający się brzuch oraz jego masa powodują zmianę środka ciężkości i ustawienia kręgosłupa, a w konsekwencji jego czasowe przeciążenie. W większości przypadków bóle te są łagodne i ustępują po wypoczynku. Czasem jednak dolegliwości mogą być nasilone, szczególnie jeśli występowały już przed ciążą.

B. podczas miesiączki

U większości kobiet ból związany z menstruacją lokalizuje się w okolicy podbrzusza, jednak u niektórych jest on odczuwalny w dolnej części kręgosłupa. Pojawia się z początkiem krwawienia i ustępuje samoistnie. Jest to dolegliwość, która nie powinna budzić niepokoju. Skurcze macicy podczas miesiączki mogą wywoływać ból rzutujący na okolicę lędźwiowo-krzyżową. U ok. 20% kobiet nasilone dolegliwości bólowe kręgosłupa w trakcie miesiączki mogą być spowodowane tyłozgięciem macicy, co nie jest patologią.

2. Kiedy udać się do lekarza?

W przypadku pojawienia się dokuczliwego bólu kręgosłupa należy niezwłocznie udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (lekarz rodzinny). Po zebraniu wywiadu lekarskiego i przeprowadzeniu badania lekarz zdecyduje o dalszym postępowaniu. Przy braku objawów niepokojących zostanie wdrożone leczenie farmakologiczne. Należy pamiętać, że leki stosowane w bólu kręgosłupa niejednokrotnie przynoszą ulgę dopiero po kilkunastu dniach leczenia. Jedynie 15% bólów kręgosłupa utrzymuje się dłużej niż 2 tygodnie.

3. Jak sobie pomóc?

Na kondycję kręgosłupa pracujemy całe życie. Aby zapobiec wystąpieniu uciążliwego bólu należy m.in.:

- regularnie uprawiać sport – wzmocni to mięśnie przykręgosłupowe

- pamiętać o rozciąganiu po zakończonym wysiłku fizycznym