prof. dr hab. n. med. Adam Stępień

Szanowni Państwo!

Ubiegły rok odcisnął się na naszej historii piętnem pandemii. Cała nasza praca i życie codzienne zostały podporządkowane ochronie przed wirusem SARS-CoV-2. Ale jednocześnie był to czas, w którym ukazała się nam potęga ludzkiego umysłu. W ciągu kilku miesięcy opracowano i rozpoczęto masowe szczepienia, mające zabezpieczyć ludzkość przed śmiercionośnym wirusem. To przedsięwzięcie – tak trudne technicznie i logistycznie – zostało zaplanowane na kilka miesięcy, tak abyśmy wszyscy przyszłe święta Bożego Narodzenia spędzili już spokojnie w gronie najbliższych.

W tym numerze przedstawiamy Państwu siedem prac, w których zapoznajemy się z najnowszymi metodami diagnostyki i leczenia. W pierwszym artykule dr hab. Mariola Świderek-Matysiak z Katedry i Kliniki Neurologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi przedstawia diagnostykę różnicową zmian hiperintensywnych ujawniających się w obrazowaniu MR i omawia najczęstsze choroby imitujące SM. Problem jest niezwykle istotny i ważny klinicznie. Częstość występowania zmian hiperintensywnych w istocie białej oceniana jest w populacji ogólnej na 0,1%. Za ich powstawanie odpowiada kilkanaście chorób. Jak słusznie zauważa autorka, w początkowym okresie diagnostyki, gdy obraz kliniczny jest ubogi, łatwo o pomyłkę w rozpoznaniu. Występowanie zmian w istocie białej koreluje z wiekiem. Odnotowuje się je u >50% osób po piątej dekadzie życia. Związane są z procesem starzenia się i mają lokalizację okołokomorową z tendencję do rozprzestrzeniania się odśrodkowo ze współistniejącą leukoarajozą. Inaczej przedstawia się problem, gdy zmiany hiperintensywne są pojedyncze i występują u osób młodych bez towarzyszących zmian w badaniu neurologicznym. Wówczas różnicujemy je ze stwardnieniem rozsianym. Nierzadko jednak występują one u osób cierpiących na migrenę. Rozpowszechnienie migreny w społeczeństwie wynosi 15-18% i jest znacznie wyższe niż występowanie SM (0,02-0,19%). Barkhof i Tintoré opracowali kryteria tzw. izolowanego zespołu radiologicznego (RIS), które zbliżają nas do prawidłowego rozpoznania. Na podstawie badań retrospektywnych ujawniono, że u osób ze zmianami hiperintensywnymi w mózgu SM błędnie rozpoznaje się u 8,6%, a u chorych na migrenę – aż u 22%. Dobitnie świadczy to o dużych trudnościach w interpretowaniu wyników badań neuroobrazowych.

Równie interesująca jest praca poświęcona zastosowaniu komórek macierzystych w neurologii. Ten temat wywołuje wiele kontrowersji i rozbudza nadmierne emocje oraz nadzieje, zwłaszcza w społeczeństwie. Ich zastosowanie w licznych chorobach zostało pozytywnie zweryfikowane i ta metoda leczenia ma już ugruntowaną pozycję w terapii. Niemniej jej zastosowanie w neurologii nie jest jeszcze usankcjonowane i nadal pozostaje w fazie eksperymentu medycznego.

Także pozostałe prezentowane doniesienia omawiają niezwykle ciekawe zagadnienia i mamy nadzieję, że znajdą Państwa uznanie.

Wraz z pracownikami redakcji „Neurologii po Dyplomie” życzymy Państwu wszelkiej pomyślności w nowym roku.