Badanie rezonansu magnetycznego jest czułym narzędziem służącym wykrywaniu zmian ogniskowych mózgu i rdzenia kręgowego, w tym zmian demielinizacyjnych. Mogą one mieć bardzo różną etiologię, być pierwotnie schorzeniami demielinizacyjnymi, takimi jak stwardnienie rozsiane (SM – sclerosis multiplex) i inne idiopatyczne choroby demielinizacyjne ośrodkowego układu nerwowego (OUN), lub objawami wtórnej demielinizacji w chorobach infekcyjnych, metabolicznych, toksycznych i naczyniowych. Diagnoza związana ze zmianami demielinizacyjnymi w mózgu zawsze powinna być oparta na wnikliwie ustalonym wywiadzie, badaniu neurologicznym i analizie badań dodatkowych (tab. 1). Należy uwzględnić liczne dane, które zsumowane pozwolą ustalić rozpoznanie będące najlepszym wytłumaczeniem dla obrazu klinicznego i radiologicznego danego pacjenta.

Diagnostyka stwardnienia rozsianego

Objawy neurologiczne w wywiadzie, które są uznawane za atypowe dla SM, to migrenowe bóle głowy, bóle mięśni i stawów. Wśród badań dodatkowych czujność powinny wzbudzić atypowe zmiany w MR, brak prążków oligoklonalnych, ale także prawidłowe wyniki wzrokowych potencjałów wywołanych (WPW), które są niezależnym czynnikiem predykcyjnym diagnozy innej niż SM. Calabrese i wsp. wskazali najczęstsze inne niż SM rozpoznania w procesie diagnostyki różnicowej. Są to niespecyficzne objawy neurologiczne z atypowym obrazem w MR o prawdopodobnej etiologii niedokrwiennej, migrena i choroby z kręgu zapalenia nerwów wzrokowych i rdzenia (NMOSD – neuromyelitis optica spectrum disorders)¹.

Wraz z wprowadzeniem do diagnostyki SM kryteriów McDonalda 2017 dzięki czułości kryteriów skrócił się czas do ustalenia rozpoznania, niestety mniejsza swoistość wiąże się z większym ryzykiem błędnej diagnozy (tab. 2)².

Kluczowe dla rozpoznania SM jest spełnienie kryterium rozsiania w przestrzeni (DIS – dissemination in space) i kryterium rozsiania w czasie (DIT – dissemination in time), przy jednoczesnym wykluczeniu innych jednostek chorobowych⁶. Typowym obrazem MR u pacjentów z SM są mnogie zmiany hipointensywne w sekwencjach T1-zależnych i hiperintensywne w sekwencjach T2-zależnych oraz FLAIR (fluid-attenuated inversion recovery). W SM zmiany typowo lokalizują się korowo/przykorowo (z zajęciem włókien U), okołokomorowo (zmiany owalne, prostopadłe do ścian komór) i podnamiotowo. Ogniska w fazie ostrej, tj. przez pierwsze 4-6 tygodni, wykazują wzmocnienie kontrastowe w sekwencjach T1-zależnych: homogenne, obrączkowate lub półobrączkowate⁷.