Neurocysticerkoza i cysticerkozowe zapalenie opony pajęczej

prof. dr hab. n. med. Danuta Kosik-Bogacka1
dr hab. n. med. Iwona Rotter, prof. PUM2

1Samodzielna Pracownia Botaniki Farmaceutycznej, Katedra Biologii i Parazytologii Medycznej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

2Zakład Rehabilitacji Medycznej i Fizjoterapii Klinicznej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Danuta Kosik-Bogacka

Samodzielna Pracownia Botaniki Farmaceutycznej,

Katedra i Zakład Biologii i Parazytologii Medycznej,

Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

al. Powstańców Wielkopolskich 72, 70-111 Szczecin

e-mail: kodan@pum.edu.pl

  • Neurocysticerkoza, czyli wągrzyca ośrodkowego układu nerwowego, jako choroba wielopostaciowa może powodować drgawki, ogniskowe ubytki neurologiczne, podwyższone ciśnienie śródczaszkowe i pogorszenie sprawności intelektualnej
  • Rozpoznanie ustala się na podstawie wyników badań epidemiologicznych, klinicznych i serologicznych; najczulszymi i najbardziej swoistymi narzędziami diagnostycznymi są rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa
  • Postępowanie w neurocysticerkozie opiera się na stosowaniu leków przeciwpasożytniczych, leczenia objawowego i chirurgicznego; podawanie kortykosteroidów bywa skuteczne w przypadkach znacznego nacieku komórkowego lub zmian obrzękowych


Cysticerkoza, inaczej wągrzyca (cysticercosis), jest tkankową parazytozą człowieka wywołaną przez postać larwalną (wągra) tasiemca uzbrojonego (Taenia solium). Do zarażenia pasożytem dochodzi w wyniku spożycia jaj T. solium. Wągry zlokalizowane są przede wszystkim w ośrodkowym układzie nerwowym i gałce ocznej. Objawy wągrzycy mózgu są różne w zależności od umiejscowienia i liczby wągrów, stadium rozwojowe pasożyta oraz intensywności odpowiedzi immunologicznej żywiciela. Wągry T. solium zlokalizowane w przedziałach miąższowym i pozamiąższowym mózgu mają wspólne cechy pod względem obrazu klinicznego, diagnostyki, leczenia i rokowania.

Epidemiologia inwazji

Dane epidemiologiczne, w tym miejsce zamieszkania i wywiad w kierunku podróży, są informacjami niezbędnymi przy podejrzeniu u pacjenta neurocysticerkozy. Endemicznie wągrzyca występuje w krajach Ameryki Łacińskiej, Afryce Subsaharyjskiej oraz wielu rejonach Azji, w tym w Chinach, Indiach, Tajlandii, Korei i na Tajwanie1. Największą częstość zarażenia T. solium stwierdza się u osób żyjących w złych warunkach sanitarnych i na terenach, gdzie woda i gleba są zanieczyszczone kałem człowieka oraz trzody chlewnej. Tasiemiec T. solium może występować również w innych regionach, w tym Europie Wschodniej. W ostatnich latach wągrzyca stwierdzana jest u imigrantów i osób, które podróżowały do regionów, w których cysticerkoza występuje endemicznie. U osób niepochodzących z krajów endemicznych T. solium neurocysticerkoza może być także wynikiem bliskiego kontaktu z człowiekiem, u którego tasiemiec bytuje w jelicie cienkim.

Na świecie w 2010 r. stwierdzono 372 000 przypadków wągrzycy, a neurocysticerkoza była przyczyną zgonu około 28 000 osób. W 2015 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zidentyfikowała inwazję T. solium jako główną przyczynę zgonów z powodu chorób p...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Cykl życiowy Taenia solium

Człowiek jest żywicielem ostatecznym T. solium, postać dojrzała tasiemca uzbrojonego bytuje w jelicie cienkim (ryc. 1). Dojrzały tasiemiec uzbrojony osiąga długość [...]

Odpowiedź immunologiczna

Obecność wągrów T. solium wywołuje odpowiedź immunologiczną. Różne stadia wągrów są związane z określonym profilem immunologicznym. Żywe wągry wzbudzają niewielką odpowiedź [...]

Patogeneza i obraz kliniczny neurocysticerkozy

Neurocysticerkoza jest najczęstszą parazytozą centralnego układu nerwowego, w niektórych krajach prewalencja przekracza 10%. Jest chorobą wielopostaciową przewlekłą i wolno postępującą. Występuje [...]

Diagnostyka neurocysticerkozy

Rozpoznanie neurocysticerkozy opiera się na wynikach badań epidemiologicznych, klinicznych, obrazowych i serologicznych.

Kryteria diagnostyczne

Myjak i wsp.23 na podstawie wyników badań serologicznych, obrazowych i obrazu klinicznego zaproponowali, aby potwierdzenie wągrzycy opierać na wykryciu swoistych przeciwciał [...]

Leczenie

Ze względu na brak jednorodnego obrazu klinicznego neurocysticerkozy stworzenie jednej standardowej terapii jest trudne. Przed rozpoczęciem leczenia należy określić liczbę, lokalizację [...]

Podsumowanie

Neurocysticerkoza i związane z nią zapalenie pajęczynówki oraz towarzyszące uszkodzenie innych struktur ośrodkowego układu nerwowego może być powodem wystąpienia ogólnych i [...]

Do góry