Immunoglobuliny w terapii chorób układu nerwowego
dr hab. n. med. Mariusz Siemiński
- Mechanizm działania immunoglobuliny podawanej dożylnie
- Zastosowanie immunoglobulin w różnych chorobach neurologicznych, w tym w zespole Guillaina-Barrégo, przewlekłej zapalnej polineuropatii demielinizacyjnej, wieloogniskowej neuropatii ruchowej, miastenii, stwardnieniu rozsianym, zespole sztywności uogólnionej i innych
Preparaty immunoglobuliny podawanej dożylnie (IVIG – intravenous immunoglobulins), będące w istocie roztworem pochodzących od zdrowych dawców immunoglobulin klasy G (IgG), weszły do użytku klinicznego na początku lat 80. ubiegłego wieku. Początkowo znajdowały zastosowanie w terapii chorób hematologicznych i niedoborów odporności, ale szybko okazało się, że są one również skuteczne w warunkowanych immunologicznie chorobach układu nerwowego. Obecnie to właśnie terapia chorób neurologicznych odpowiada za największą część konsumpcji immunoglobulin1. Infuzje IVIG są skuteczne w ostrych i przewlekłych polineuropatiach zapalnych, chorobach złącza nerwowo-mięśniowego, miopatiach zapalnych i niektórych autoimmunologicznych schorzeniach ośrodkowego układu nerwowego. W artykule przedstawiono pokrótce możliwe zastosowania immunoglobuliny dożylnej w neurologii.
Mechanizm działania immunoglobuliny podawanej dożylnie
Immunoglobulina ludzka uzyskiwana jest z frakcjonowanego osocza pochodzącego od co najmniej kilkuset zdrowych dawców krwi. W jej składzie przeważają immunoglobuliny klasy G (stanowiące minimum 95% immunoglobulin znajdujących się w roztworze), o rozkładzie podklas zbliżonym do obserwowanego u zdrowego człowieka. Ponadto w preparatach IVIG obecne są niewielkie ilości immunoglobulin klasy A i M, cytokin i czynników krzepnięcia. Dostępne na rynku preparaty immunoglobulin różnią się między sobą stężeniem poszczególnych molekuł oraz jonów i glukozy.
Mechanizm działania IVIG jest trudny do jednoznacznego opisania. Wynika to z heterogenności preparatu ludzkiej immunoglobuliny – zawiera ona przeciwciała przeciwko licznym antygenom, zarówno patologicznym, jak i fizjologicznym, co oznacza, że dożylne podanie immunoglobuliny może wyzwolić wiele reakcji organizmu. Skuteczność IVIG w licznych bardzo różniących się od siebie schorzeniach może sugerować, że mechanizmy działania tych preparatów mogą być zależne od jednostki chorobowej.
Najoczywistszym mechanizmem działania immunoglobulin jest „wyłapywanie” krążących w ustroju patologicznych autoprzeciwciał. Związanie się podanych immunoglobulin z przeciwciałami skierowanymi przeciwko elementom układu nerwowego prowadzi do ich el...
