Fala uderzeniowa (eSWT) – nowa broń w walce ze spastycznością poudarową

prof. dr hab. n. med. Józef Opara

Wydział Fizjoterapii, Akademia Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach

Górnośląskie Centrum Rehabilitacji „Repty” w Tarnowskich Górach

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Józef Opara

Akademia Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki

ul. Mikołowska 72B, 40-065 Katowice

e-mail: jozef.opara70@gmail.com

Artykuł ukazał się w „Medycynie po Dyplomie” 2022;31(5):54-58

  • Spastyczność zmniejsza możliwości funkcjonalne chorego, ogranicza jego samodzielność, może prowadzić do przykurczów, bólu i obniżać jakość życia
  • W ostatnich latach do arsenału środków redukujących spastyczność doszła stymulacja pozaustrojową falą uderzeniową (eSWT)
  • W artykule przedstawiono aktualny stan wiedzy na temat wskazań, metodyki, skuteczności i bezpieczeństwa stosowania eSWT u osób ze spastycznością kończyn po udarze


Pomimo systematycznych postępów terapii znacznego stopnia spastyczność jest wciąż jednym z największych nierozwiązanych problemów neurorehabilitacji1. Od 2005 r. powszechnie jest stosowana definicja ogłoszona przez zespół ekspertów pod kierownictwem Pandyana: „Spastyczność to zaburzenie kontroli sensomotorycznej wynikające z uszkodzenia górnego motoneuronu, objawiające się jako przerywana lub utrwalona mimowolna aktywacja mięśni” (a disordered sensory-motor control, resulting from an upper motor neuron lesion presenting as intermittent or sustained involuntary activation of muscles)2. Ciężka spastyczność może utrudniać rehabilitację, zmniejszać funkcjonalność, ograniczać samodzielność pacjenta i prowadzić do przykurczów, bólu oraz osłabienia. Spastyczność może upośledzać zdolność do wykonywania czynności życia codziennego (ADL – activities of daily living), zwłaszcza tych wchodzących w zakres samoobsługi, może zmniejszyć mobilność, powodować takie objawy, jak: zaburzenia snu, zmiany nastroju, depresja, lęk, a także obniżyć jakość życia pacjenta i wywierać negatywny wpływ na jego relacje z rodziną i opiekunami.

Leczenie (nadmiernej) spastyczności można podzielić na: farmakoterapię, leczenie chirurgiczne i rehabilitację. Najbardziej znane leki stosowane w nadmiernej spastyczności to: baklofen, tolperyzon, tyzanidyna, metokarbamol, klonazepam, diazepam, dantrolen, karyzoprodol, chlormezanon, tetrazepam [cztery ostatnie leki niezarejestrowane w Polsce – przyp. red.]. W arsenale metod leczenia spastyczności ostatnio znalazły się leki stosowane miejscowo dla chemodenerwacji mięśni (toksyna botulinowa) i baklofen podawany do kanału kręgowego w postaci tzw. pomp baklofenowych w przypadkach spastyczności uogólnionej. Toksynę botulinową stosuje się w spastyczności lokalnej, ogniskowej, ograniczonej, zaś efekt leczniczy utrzymuje się przez trzy miesiące3.

Fizykalne metody zwalczania spastyczności można ująć w trzy grupy: oddziaływanie temperatury (w tym laser biostymulacyjny), ćwiczenia i fizykoterapia. W tej ostatniej najczęściej stosuje się przezskórną elektryczną stymulację nerwów (TENS – transc...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Spastyczność po udarze mózgu

Dane z piśmiennictwa dotyczące rozpowszechnienia spastyczności u osób po udarze mózgu są niejednorodne. Według Wissela i wsp. spastyczność pojawia się już [...]

Fala uderzeniowa

W ostatniej dekadzie XX w. terapię falą uderzeniową zastosowano do kruszenia kamieni nerkowych, żółciowych, kamieni w śliniankach i trzustce, w niewielkim [...]

Fala uderzeniowa w spastyczności poudarowej

W ciągu ostatnich 20 lat, a zwłaszcza ostatnich pięciu, udowodniono, że zabieg eSWT jest bezpiecznym i skutecznym alternatywnym sposobem redukcji spastyczności [...]

Podsumowanie

Stymulacja pozaustrojową falą uderzeniową skutecznie zmniejsza napięcie mięśniowe u osób ze spastycznością kończyn po udarze mózgu, prowadząc do poprawy funkcjonalnej i [...]

Do góry