Temat numeru
Odmienności w prezentacji klinicznej zaburzeń neurologicznych u starszych pacjentów z otępieniem
dr n. med. Justyna Tabaka-Pradela
dr hab. n. med. Joanna Siuda
- W niniejszym artykule przedstawiono najczęstsze powikłania neurologiczne towarzyszące otępieniom oraz ich wpływ na jakość życia
Otępienie jest zespołem objawów, który cechuje stopniowe narastanie zaburzeń funkcji poznawczych. Poza dominującymi w obrazie klinicznym zaburzeniami kognitywnymi na różnym etapie choroby mogą wystąpić także inne powikłania neurologiczne. Mogą one mieć różnorodną manifestację i istotnie wpływać na pogorszenie jakości życia chorych. W niektórych przypadkach dopiero pojawienie się szerszego spektrum objawów neurologicznych skłania pacjentów lub ich najbliższych do zgłoszenia się do specjalisty i rozpoczęcia dalszej diagnostyki w celu określenia przyczyny tych zaburzeń.
Ogólne informacje
Chociaż otępienie może wystąpić w różnych okresach życia, to jednak najczęściej dotyczy populacji osób starszych, a jego ryzyko wyraźnie wzrasta wraz z wiekiem. Starzenie się społeczeństwa i wzrost oczekiwanej długości życia, przy znaczącym postępie medycyny oraz dostępie do nowoczesnych metod diagnostycznych, a także większym dostępie do odpowiedniej opieki medycznej, powodują, że liczba pacjentów z otępieniem stale się powiększa. Szacuje się, że zapadalność na zespoły otępienne podwaja się co 5 lat po 65 r.ż., co powoduje, że choroby te będą wkrótce poważnym problemem nie tylko medycznym, ale także socjalnym i ekonomicznym1.
Wiek jest jednym z najlepiej udokumentowanych czynników ryzyka rozwoju wielu chorób otępiennych. Wraz z uwarunkowaniami genetycznymi i dodatnim wywiadem rodzinnym zaliczany jest do czynników niemodyfikowalnych. Upośledzenie funkcji poznawczych prowadzące stopniowo w kolejnych latach do rozwoju zespołu otępiennego może być spowodowane nie tylko chorobami pierwotnie neurologicznymi, lecz także wieloma zaburzeniami ogólnoustrojowymi. W przypadku niektórych z nich właściwa diagnoza i wdrożenie odpowiedniego leczenia mogą spowolnić lub powstrzymać rozwój otępienia. Już na etapie pojawienia się pierwszych objawów choroby należy wykluczyć potencjalnie odwracalne przyczyny otępienia, takie jak:
- wodogłowie normotensyjne
- choroby infekcyjne
- wpływ przebytych urazów
- naczyniopochodne uszkodzenie mózgu
- procesy nowotworowe.
Nie można przy tym pominąć innych schorzeń mogących zarówno wywołać, jak i nasilić procesy otępienne, takich jak zatrucia, zaburzenia metaboliczne, niedoborowe i hormonalne. Przykładem takich chorób są m.in. zaburzenia czynności tarczycy i wątroby...
Do najczęstszych chorób przebiegających z otępieniem zalicza się:
