prof. dr hab. n. med. Adam Stępień

Szanowni Państwo!

Tegoroczne lato dobiega końca, a po urlopach powracamy do codziennych obowiązków i pracy. Sięgając myślami do letniego czasu, nie sposób pominąć 22 lipca, w którym obchodziliśmy Światowy Dzień Mózgu. Tegoroczne hasło „Zdrowie mózgu w każdym wieku” przypomina nam, że owo zdrowie mózgu to nie tylko kwestia osób starszych bądź z utrwalonymi chorobami neurologicznymi, lecz także zobowiązanie dla wszystkich na całe życie – bez względu na rocznik. Światowy Dzień Mózgu jest corocznym wydarzeniem mającym na celu zwiększenie świadomości społecznej na temat znaczenia tego organu dla zdrowia i funkcjonowania człowieka. Głównym celem kampanii jest promowanie zdrowego stylu życia, który wspiera prawidłowe funkcjonowanie mózgu, oraz promowanie edukacji w zakresie neurologii jako dziedziny medycyny oraz nauk neurobiologicznych. Święto to koncentruje się również na propagowaniu profilaktyki chorób neurologicznych i wiedzy na temat funkcjonowania mózgu oraz promowaniu badań naukowych w dziedzinie nauk neurologicznych, a ponadto integracji środowiska naukowców, lekarzy i pacjentów z chorobami neurologicznymi. W dobie szeroko rozpowszechnionych mediów społecznościowych i technologii informatycznej specjaliści mogą wpływać na uświadomienie społeczeństwa w kwestii wczesnych objawów zaburzeń neurologicznych oraz wpływu chorób mózgu na życie każdego z nas. A to z kolei pomaga zapobiec stygmatyzacji społecznej i popularyzować wczesną profesjonalną interwencję medyczną. Prowadzone od kilku lat kampanie informacyjne o wczesnych objawach i możliwościach leczenia chorób układu nerwowego, które docierają do szerokiego kręgu odbiorców, wpłynęły na znaczną poprawę wyników leczenia wielu najcięższych chorób, przede wszystkim udaru mózgu. Towarzyszy temu opowiadanie się za lepszą opieką nad pacjentami z chorobami neurologicznymi, w tym za szerokim dostępem do rehabilitacji neurologicznej, poradnictwa psychologicznego i psychiatrycznego, zwłaszcza osób nieletnich, a także finansowania badań neurologicznych. Tego typu kampanie mają na celu również dzielenie się pozytywnymi doświadczeniami z leczenia chorych, tak aby skorygować nieścisłości, zmniejszyć błędne wyobrażenia i budować empatię. Współpraca o zasięgu krajowym z organizacjami i stowarzyszeniami pacjentów stwarza możliwości wymiany poglądów między chorymi, opiekunami, klinicystami oraz członkami rodzin, a dzięki temu wszyscy mogą zdobyć nową wiedzę i doświadczenie po to, by optymalizować opiekę nad pacjentami i wprowadzać do codziennej praktyki nowe ścieżki kliniczne oparte na dowodach naukowych.

Z przesłaniem tegorocznego święta dobrze koresponduje nasz pierwszy artykuł: „Podwójna terapia przeciwpłytkowa w udarze niedokrwiennym mózgu i przemijającym niedokrwieniu mózgu. Aktualne standardy i najczęstsze wątpliwości”. Autor doniesienia – dr hab. n. med. Kamil Chwojnicki – przedstawia wyniki prowadzonych w tym zakresie światowych badań z użyciem poszczególnych leków oraz opracowane na ich podstawie wytyczne krajowe i międzynarodowe. Badania nad tym zagadnieniem trwały wiele lat i przez długi okres nie uzyskiwano jednoznacznych wyników potwierdzających skuteczność takiego leczenia. Autor dokładnie opisuje problemy, z którymi borykano się podczas analizy danych. Po latach dowiedziono, że krótkookresowa podwójna terapia przeciwpłytkowa przynosi korzyści chorym w zmniejszeniu ryzyka udaru nawrotowego. Istnieją jednak zagrożenia w postaci powikłań krwotocznych, o których nie wolno nam zapominać. Nie jest to zatem terapia do rutynowego wprowadzania u wszystkich pacjentów – rozwagi wymaga jej stosowanie zwłaszcza u starszych osób ze stwierdzonymi w badaniu neuroobrazowym mikrokrwawieniami lub krwawieniami z przewodu pokarmowego w wywiadzie.

Bardzo ciekawym uzupełnieniem poruszanego we wrześniowym numerze tematu udarów mózgu jest artykuł: „Farmakologiczne wspomaganie rehabilitacji po udarze mózgu” dr. n. med. Jarosława Szczygła.

Kolejne niezwykle interesujące doniesienie zostało poświęcone limfopenii u chorych ze stwardnieniem rozsianym (SM – sclerosis multiplex) leczonych terapią immunomodulującą. Autor artykułu („Limfopenia spowodowana terapiami modyfikującymi przebieg stwardnienia rozsianego”) – lek. Dariusz Dziubek – wnikliwie analizuje mechanizmy działania poszczególnych leków wykorzystywanych w leczeniu SM, ze zwróceniem uwagi na limfopenię jako ich działanie niepożądane. Wziąwszy pod uwagę populację ponad 25 tys. pacjentów objętych programem lekowym, każdy neurolog powinien zapoznać się z tym opracowaniem, ponieważ problem ten jest często spotykanym działaniem niepożądanym leczenia.

Nie mniej ciekawe są też pozostałe artykuły: „Nie takie oczywiste leczenie witaminami z grupy B w chorobach układu nerwowego. Jak uniknąć błędów?” pióra prof. dr hab. n. med. Beaty Łabuz-Roszak, „Zastosowanie kwasu tioktynowego w leczeniu polineuropatii cukrzycowej” autorstwa mgr farm. Agaty Bocheńskiej i dr. hab. n. med. Łukasza Rzepińskiego, „Miastenia rzekomoporaźna. Aktualne możliwości terapeutyczne” przygotowany przez zespół w składzie: dr n. med. Agnieszka Adamczak-Ratajczak, lek. Joanna Małek, dr n. med. Artur Drużdż, Julia Stachowiak, Michał Ratajczak oraz „Aktualności naukowe” zaprezentowane przez lek. Bartłomieja Borawskiego.

Gorąco Państwa zachęcam do przeczytania wszystkich artykułów zebranych w bieżącym numerze „Neurologii po Dyplomie”.