Celem pracy jest podsumowanie aktualnej wiedzy o grzybiczych zapaleniach rogówki ze szczególnym uwzględnieniem obecnie dostępnych metod terapeutycznych. Autor zwraca też uwagę na skalę problemu, jaki stanowią te zapalenia w strefie klimatycznej, w której położona jest Polska.

Etiologia i patofizjologia

Grzybicze zapalenie rogówki może zostać wywołane grzybami nitkowatymi (np. Fusarium) oraz grzybami typu Candida. Te ostatnie najczęściej powodują zapalenie w oczach z istniejącą wcześniej chorobą powierzchni gałki lub leczonych miejscowymi preparatami steroidowymi. Nitkowate zapalenie rogówki zwykle występuje wtórnie do naruszenia powierzchni gałki ocznej (uraz materią organiczną, używanie soczewek kontaktowych, zabieg operacyjny). Grzyby obecne w środowisku wnikają wówczas przez uszkodzenia w nabłonku rogówki, następnie penetrują do głębszych warstw, mogąc przechodzić przez nienaruszoną błonę Descemeta do komory przedniej dzięki wytwarzanym przez siebie enzymom proteolitycznym.

Epidemiologia i czynniki ryzyka

Grzybicze zapalenie rogówki nie jest częstą chorobą w umiarkowanych strefach klimatycznych i brak dotąd w piśmiennictwie prac badawczych dotyczących populacji Polski. Z analizy badań poświęconych populacji Wielkiej Brytanii, Danii oraz Irlandii wynika, że zapadalność wynosi 0,32-1,53/mln mieszkańców/rok.^1-3

Ponadto w ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby rozpoznań grzybiczych zapaleń rogówki wywołanych grzybami z rodzaju nitkowatych. W badaniach dotyczących populacji brytyjskiej z lat 2003-2005 odsetek zapaleń spowodowanych przez grzyby nitkowate i drożdżaki wynosił odpowiednio 41% i 56%, a w latach 2007-2014 69% i 25% wśród wszystkich pacjentów z rozpoznanym grzybiczym zapaleniem rogówki.^1,4 Jurkunas i wsp. w swoich badaniach prowadzonych w Massachusetts Eye and Ear Infirmary również odnotowali wzrost odsetka zapaleń wywołanych grzybami nitkowatymi z 30% w latach 1999-2002 do 65% w latach 2004-2007.⁵

Farrell i wsp. w badaniu wieloośrodkowym dotyczącym populacji Irlandii podają grzyby nitkowate jako czynnik etiologiczny u 67% pacjentów (na podstawie danych klinicznych z 6-letniego okresu obserwacji; opublikowano w 2017 r.). W badaniu retrospektywnym populacji Danii (dane z lat 2000-2013) odsetek zapaleń wywołanych drożdżakami i nitkowatymi wynosił odpowiednio 52% i 48%.²

Najistotniejszymi czynnikami ryzyka są: istniejące wcześniej choroby powierzchni oka bądź stan po keratoplastyce (znacznie częściej zapalenie o etiologii drożdżakowej), używanie soczewek kontaktowych i uraz (znacznie częściej u pacjentów z zapalen...