Dążymy do celu

Rak gruczołu krokowego oporny na kastrację

Lek. Bartosz Itrych1

Dr hab. med. Wojciech Majewski2

Dr n. med. Wojciech Rogowski1

1Oddział Onkologii Klinicznej, Szpital Onkologiczno-Kardiologiczny Magodent, Warszawa

2Zakład Radioterapii, Centrum Onkologii – Instytut, Gliwice

Adres do korespondencji: Lek. Bartosz Itrych, Oddział Onkologii Klinicznej, Szpital Onkologiczno-Kardiologiczny Magodent, ul. Fieldorfa 40, 04-125 Warszawa, tel. 509 665 645, e-mail: bartosz.itrych@wp.pl

Rak gruczołu krokowego (RGK) jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych mężczyzn w Europie. Według danych epidemiologicznych jest drugim po raku płuca nowotworem występującym w Polsce u mężczyzn, według Krajowego Rejestru Nowotworów w 2011 roku w Polsce zarejestrowano 10 318 zachorowań na raka gruczołu krokowego (standaryzowany współczynnik zachorowalności – 35,1/100 000/rok) i 4085 zgonów (standaryzowany współczynnik umieralności – 12,5/100 000/ rok).[1]

Rak gruczołu krokowego najczęściej występuje po 65. r.ż. Uważa się, że do czynników zwiększających ryzyko zachorowania należą:

  • wiek (zmiana statusu hormonalnego – przewaga estrogenów),
  • rasa czarna,
  • czynniki genetyczne (wystąpienie zachorowania wśród krewnych I stopnia zwiększa kilkukrotnie ryzyko zachorowania),
  • czynniki środowiskowe.


Najczęściej występującą postacią raka gruczołu krokowego jest rak gruczołowy. Złośliwość RGK określa się według skali Gleasona (Gleason score – Gl.s.). W raku stercza opornym na kastrację standardowym postępowaniem po niepowodzeniu leczenia docetakselem jest obecnie stosowanie octanu abirateronu w drugiej linii leczenia paliatywnego.

Hormonoterapia stanowi leczenie pierwszego wyboru. Znajomość mechanizmów zaangażowanych w rozwój hormonoopornego raka gruczołu krokowego (castration-resistant prostate cancer – CRPC) jest nadal niewystarczająca.[2,3] Rearanżację przekazu sygnału w prawidłowym receptorze uważa się za podstawę patogenezy hormonoopornego raka gruczołu krokowego.[4] W przekaźnictwie sygnałowym androgenów uczestniczą dwa mechanizmy krzyżujące się ze sobą: zależne od receptora androgenowego i niezależne od receptora androgenowego.

Niezależne mechanizmy receptora androgenowego mogą być związane z deregulacją apoptozy poprzez deregulację onkogenów. Wysoki poziom ekspresji bcl-2 stwierdzany jest z większą częstością podczas progresji raka gruczołu krokowego. Regulacja integralności mikrotubul może stanowić mechanizm, poprzez który bcl-2 indukuje swój efekt antyapoptotyczny.[5,6] Niektóre leki, które są aktywne w raku gruczołu krokowego, wywierają efekt poprzez blokowanie tworzenia się mikrotubul. W raku gruczołu krokowego stwierdza się również mutację genu supresorowego p53. Nadekspresja bcl-2, jak również genu supresorowego p53 w materiale tkankowym po prostatektomii, może być czynnikiem predykcyjnym agresywnego przebiegu choroby.[7,8] Obecnie prowadzi się badania kliniczne w zakresie blokowania szlaku sygnałowego bcl-2.[9]

Mechanizmy zależne od receptora estrogenowego stanowią główny szlak progresji raka gruczołu krokowego. Aktywacja receptora androgenowego zależna od liganda stanowi przedmiot badań klinicznych, przykładem może być aktywacja szlaku kinazy tyrozynowe...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Stężenie swoistego antygenu gruczołu krokowego jako marker odpowiedzi na leczenie

Wiele badań klinicznych wykorzystuje stężenie swoistego antygenu gruczołu krokowego (prostate specific antigen – PSA) jako marker odpowiedzi na leczenie, mimo że [...]

Możliwości leczenia

W hormonalnym leczeniu przeciwnowotworowym wykorzystuje się różne mechanizmy działania. Zaliczamy do nich ablację – supresję czynności gonad, kastrację chirurgiczną lub farmakologiczną [...]

Kolejne linie leczenia hormonalnego

Obecnie dostępne w Polsce leki o działaniu hormonalnym wykorzystywane do leczenia raka gruczołu krokowego wymieniono w tabeli 2.

Podsumowanie

W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania leczeniem systemowym chorych na raka gruczołu krokowego opornego na kastrację. W leczeniu tych chorych [...]
Do góry