Okiem praktyka

Patogeneza niewydolności nerek w szpiczaku plazmocytowym

Lek. Kamila Skwierawska

Dr n. med. Anna Waszczuk-Gajda

Dr hab. med. Grzegorz W. Basak

Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych SP CSK w Warszawie

Adres do korespondencji: Dr n. med. Anna Waszczuk-Gajda, Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych, Warszawski Uniwersytet Medyczny, ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa, tel. 22 599 28 18, faks 22 599 14 18, e-mail: anna.waszczuk-gajda@wum.edu.pl

Niewydolność nerek jest powikłaniem, które może towarzyszyć wielu chorobom nowotworowym, jednak szczególnie często jest obserwowane w szpiczaku plazmocytowym (ang. multiple myeloma – MM). Wytwarzane przez klonalne plazmocyty nadmierne ilości nieprawidłowego białka monoklonalnego prowadzą do powstania zmian w cewkach nerkowych nazywanych potocznie „nerką szpiczakową”. W artykule dokonano przeglądu piśmiennictwa dotyczącego patogenezy niewydolności nerek w szpiczaku plazmocytowym, w tym pierwotnych i wtórnych przyczyn niewydolności nerek, zapobiegania oraz rokowania u chorych z tym współistniejącym powikłaniem.

W przebiegu wielu chorób nowotworowych istnieje ryzyko wystąpienia niewydolności nerek (NN). Według niektórych autorów w przypadku pacjentów z chorobami nowotworowymi w stanie krytycznym wymagających intensywnej opieki medycznej, częstość występowania ostrej niewydolności nerek może sięgać nawet 54 proc., szczególnie dotyczy ona chorych na nowotwory krwi, w tym szpiczaka plazmocytowego.[1,2,3] Wystąpienie NN może wynikać z zaostrzenia dotychczas występującej przewlekłej choroby nerek lub pojawienia się ostrej NN związanej z przebiegiem choroby nowotworowej, zastosowanym leczeniem, zaburzeniami gospodarki wodno-elektrolitowej lub obecnością przerzutów w układzie moczowym.[3] Niewątpliwie niewydolność nerek wpływa niekorzystnie na rokowanie pacjentów z chorobami nowotworowymi, ogranicza stosowanie określonego leczenia chemioterapeutycznego.[4,5] W przypadku powikłań nerkowych rozsianej choroby nowotworowej na ogół nie mają zastosowania zabiegi hemodializy. W szpiczaku plazmocytowym zaawansowana niewydolność nerek, ze względu na możliwość powrotu funkcji nerek w wyniku leczenia lub osiągnięcia remisji choroby mimo nieodwracalnego uszkodzenia nerek, stanowi jednak wskazanie do stosowania zabiegów hemodializ. W przypadku MM, jednego z częstszych nowotworów hematologicznych, istotnym elementem patogenezy niewydolności nerek jest wytwarzanie białka monoklonalnego przez klonalne plazmocyty i spowodowanie powstania nefropatii wałeczkowej, tzw. nerki szpiczakowej (ang. cast nephropathy – CN). Celem pracy jest przedstawienie współczesnych poglądów na patomechanizm powstawania niewydolności nerek związanej z MM.

Patomechanizm niewydolności nerek w szpiczaku plazmocytowym

Niewydolność nerek w MM stanowi istotny problem terapeutyczny. Leczenie tych chorych obarczone jest większą śmiertelnością niż pacjentów z prawidłową funkcją nerek. Przyczyny NN w tej chorobie możemy podzielić na:

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Patomechanizm niewydolności nerek w szpiczaku plazmocytowym

Niewydolność nerek w MM stanowi istotny problem terapeutyczny. Leczenie tych chorych obarczone jest większą śmiertelnością niż pacjentów z prawidłową funkcją nerek. [...]

Pierwotne przyczyny uszkodzenia nerek w szpiczaku plazmocytowym

W rozwoju NN w MM główną rolę odgrywa nadmierna produkcja monoklonalnych łańcuchów lekkich κ lub λ przez nowotworowe plazmocyty. W obrazie [...]

Inne pierwotne przyczyny uszkodzenia nerek w szpiczaku plazmocytowym

Rzadziej łańcuchy lekkie wywołują szkody w innych częściach nefronu, np. kłębuszkach, śródmiąższu, naczyniach krwionośnych zaopatrujących nerki, co determinuje powstanie odmiennego obrazu [...]

Wtórne przyczyny niewydolności nerek w szpiczaku plazmocytowym

Do jatrogennych przyczyn uszkodzenia nerek zaliczamy m.in.:

Zapobieganie niewydolności nerek w szpiczaku plazmocytowym

Niewydolność nerek dotyczy ok. 20 proc. pacjentów z nowo rozpoznanym szpiczakiem, więc aby zapobiec wystąpieniu tego powikłania, które istotnie pogarsza rokowanie [...]

Rokowanie

Rokowanie pacjentów z nefropatią wałeczkową jest bardzo niekorzystne, w 60 proc. przypadków w ciągu 3 miesięcy będzie wymagało leczenia nerkozastępczego. U [...]

Podsumowanie

Niewydolność nerek towarzysząca MM w większości przypadków ma postać nefropatii szpiczakowej, tzw. nerki szpiczakowej spowodowanej patologicznymi zmianami w obrębie cewek nerkowych, [...]
Do góry