Obserwowany w ostatnich latach wzrost zachorowań na nowotwory sugeruje, że w następnych dekadach zarówno zachorowalność, jak i śmiertelność będą rosły. Towarzyszące nowotworom niedożywienie stanowi zły czynnik rokowniczy i pogarsza wyniki leczenia. Ocenia się, że niezależnie od tego, czy jest to leczenie chirurgiczne, czy radio-/chemioterapia, 10-20% chorych umiera z powodu niedożywienia, a nie z powodu guza nowotworowego¹.

Również w Polsce zachorowalność na nowotwory w latach 2010-2016 wzrosła z >140 000 do >180 000². Chociaż większość lekarzy nie zdaje sobie z tego sprawy, towarzyszące każdej chorobie niedożywienie jest chorobą. Figuruje ono w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD – International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) w dziale E 40-46 i jak każda choroba powinno być rozpoznane, leczone i wpisane do historii choroby oraz karty informacyjnej z wyszczególnieniem zastosowanego leczenia i zaleceń do domu. Niestety, związane z chorobą niedożywienie, mimo że stanowi główną przyczynę zwiększonej chorobowości, śmiertelności, przedłużonego pobytu w szpitalu i znamiennie wyższych kosztów leczenia, jest rzadko rozpoznawane i jeszcze rzadziej leczone³. Brak wiedzy na temat zapotrzebowania na składniki odżywcze i energię oraz współczesnych możliwości dostarczenia pożywienia każdemu pacjentowi – niezależnie od jego stanu klinicznego, sprawiają, że stan odżywienia większości chorych ulega dalszemu pogorszeniu po przyjęciu do szpitala.

Dopiero w 1955 r. dwaj amerykańscy chirurdzy Rhoads i Alexander z Kliniki Chirurgicznej Uniwersytetu Pensylwańskiego w Filadelfii wykazali po raz pierwszy, że niedożywienie charakteryzujące się niezamierzonym ubytkiem masy ciała (m.c.) i pogorszen...

• chorzy niedożywieni przy przyjęciu do szpitala (utrata >4,5 kg m.c., stężenie albumin <3,4 g/dl) planowani do dużych operacji powinni być żywieni dojelitowo lub pozajelitowo przez 8-10 dni przed operacją
• pacjenci po dużych operacjach, u których normalne odżywianie nie będzie wdrożone w ciągu 5 dni od zabiegu, powinni być żywieni pozajelitowo lub dojelitowo do czasu przywrócenia normalnego odżywiania drogą doustną, pokrywającego co najmniej 60% zapotrzebowania (ok. 1400 kcal)
• u ciężko chorych, u których przewidywany okres głodzenia będzie wynosił >7 dni, należy wdrożyć leczenie żywieniowe natychmiast po wyrównaniu zaburzeń.

Sformułowane niespełna 30 lat temu zalecenia są nadal w pełni aktualne – powinny być znane każdemu chirurgowi i stosowane w codziennej praktyce klinicznej. Właśnie u pacjentów chirurgicznych bowiem, w tym zwłaszcza z nowotworami, niedożywienie ma ...