Profilaktyka alergii – postępowanie we wczesnym okresie życia

dr n. med. Alina Kowalczykiewicz-Kuta

Klinika Pediatrii, Uniwersytet Opolski Instytut Medycyny Collegium Medicum, Oddział Neonatologiczny, Kliniczne Centrum Ginekologii, Położnictwa i Neonatologii w Opolu

Adres do korespondencji: dr n. med. Alina Kowalczykiewicz-Kuta

Oddział Neonatologiczny, Kliniczne Centrum Ginekologii, Położnictwa i Neonatologii, ul. Reymonta 8, 45-066 Opole

e-mail: alakuta1@poczta.onet.pl

  • Omówienie mikrobiotycznej teorii rozwoju alergii, mechanizmów powstawania chorób alergicznych i ich etiologii (czynników genetycznych i środowiskowych)
  • Wpływ diety kobiety w ciąży i karmiącej piersią oraz sposobu żywienia niemowląt i małych dzieci na ich rozwój i zdrowie w przyszłości
  • Sposoby zapobiegania alergii: stosowanie probiotyków i prebiotyków, DHA i EPA oraz witaminy D


Alergia (gr. állos + érgon) to termin wprowadzony przez von Pirqueta w 1906 roku na określenie zmienionej reaktywności organizmu. Od tak dawna choroby alergiczne stanowią jeden z ważniejszych problemów zdrowotnych ludzi. Na początku XX wieku były rzadkością, ale już w II połowie XX wieku dynamiczny wzrost gospodarczy i ekonomiczny wpłynął na zwiększenie częstości ich występowania. W ostatnich 30 latach obserwuje się coraz większą zapadalność na choroby alergiczne zarówno u dzieci, jak i dorosłych1.

Epidemiologia

Według European Academy of Allergy and Clinical Immunology (EAACI) choroby alergiczne dotyczą 35% populacji europejskiej, w tym astmę rozpoznaje się u 7-15% osób, alergiczny nieżyt nosa i spojówek (ANNS) – u 15-20%, a atopowe zapalenie skóry (AZS) – u 25-30%. Prognoza dotycząca rozwoju chorób alergicznych jest niepokojąca, przewiduje bowiem, że w 2020 roku wyżej wymienione choroby będą występowały u 40-50% populacji (Biała Księga Alergii 2011)2. W badaniach przeprowadzonych w Polsce wskazano na dużą zachorowalność na alergię również w naszej populacji, zarówno wśród dzieci, jak i u dorosłych. Na podstawie badania Epidemiology of Allergic Disorders in Poland (ECAP) oszacowano częstość występowania alergii w naszym kraju w zależności od wieku: 6-7 lat – 45%, 13-14 lat – 47%, 20-45 lat – 52%3.

Alergia pokarmowa jest najwcześniejszą manifestacją atopowej choroby alergicznej. Zgodnie z obecnie obowiązującym w Europie nazewnictwem alergię pokarmową definiuje się jako odpowiedź organizmu na spożyty pokarm, w której udowodniono IgE-zależny lub IgE-niezależny mechanizm immunologiczny. Wszystkie inne niepożądane reakcje pokarmowe bez udziału immunologicznych mechanizmów patogenetycznych to nietolerancje pokarmowe (metaboliczne, farmakologiczne, toksyczne), które mogą mieć podobny obraz kliniczny. Alergia pokarmowa zasługuje na szczególną uwagę, gdyż jej objawy mogą się ujawniać już w najmłodszym wieku, np. atopowe zapalenie skóry, które pojawia się w okresie niemowlęcym, w około 80% przypadków rozwija się najczęściej około 3 miesiąca życia. Na podstawie badań epidemiologicznych częstość występowania alergii pokarmowej szacuje się na 4-8% u dzieci oraz na 2-3% u dorosłych, a wzrost zachorowań na alergię pokarmową w ciągu ostatnich 10 lat sięga 10%4-7.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Patogeneza

Choroby alergiczne są skutkiem niewłaściwej odpowiedzi immunologicznej na powszechnie występujące w środowisku czynniki, zwane alergenami, które dla organizmu ludzkiego są potencjalnie [...]

Uwarunkowania chorób alergicznych – genetyka i środowisko

Etiologia chorób alergicznych jest wieloczynnikowa. W badaniach naukowych najwięcej uwagi poświęca się genetyce oraz środowisku człowieka. Choroby alergiczne rozwijają się u [...]

Okres prenatalny – dieta, probiotyki i leki stosowane w ciąży

Racjonalne żywienie kobiety w ciąży polega na stosowaniu diety zbilansowanej jakościowo i energetycznie. Ma ona nie tylko ogromny wpływ na prawidłowy [...]

Dojrzałość dziecka w momencie urodzenia

Mikrobiota zaczyna się rozwijać już w okresie prenatalnym, wpływa na nią mikrobiota matki, ale główna kolonizacja bakteryjna rozpoczyna się w ciągu [...]

Sposób przychodzenia na świat – cięcie cesarskie czy siłami natury?

Ekspozycja dziecka na mikroorganizmy obecne w przewodzie pokarmowym matki po urodzeniu jest niezbędna do uzyskania przez nie pełnej dojrzałości immunologicznej, kiedy [...]

Żywienie niemowlęcia w pierwszym półroczu życia. Dieta mamy karmiącej piersią

Okres noworodkowo-niemowlęcy jest czasem najbardziej sprzyjającym rozwojowi immunotolerancji. W tym okresie pod wpływem kontaktu z alergenami zawartymi w diecie kształtuje się [...]

Żywienie niemowlęcia w drugim półroczu życia

Wprowadzanie pokarmów stałych i uzupełniających do diety dziecka, w tym składników i pokarmów potencjalnie alergizujących (takich jak: gluten, białko jaja, zboża), [...]

Stosowanie antybiotyków oraz leków hamujących wydzielanie soku żołądkowego w okresie niemowlęcym

Zgodnie z mikrobiotyczną teorią rozwoju alergii na kształtowanie się mikrobioty dziecka wpływają również takie czynniki środowiskowe, jak leki, które mogą powodować [...]

Inne czynniki środowiskowe – dym tytoniowy i alergeny powietrznopochodne

Poza alergenami pokarmowymi do rozwoju chorób alergicznych przyczyniają się alergeny powietrznopochodne. W ostatnich latach znacznie wzrosła liczba poznanych alergenów wziewnych. Mają [...]

Podsumowanie

Choroby alergiczne czasami są uważane za niezbyt ciężkie, ale zarówno ostre reakcje alergiczne, jak i przewlekłe alergie mogą doprowadzić do pogarszania [...]

Do góry