Zakażenie układu moczowego u dzieci – jak badać, by rozpoznać, jak leczyć, aby wyleczyć?
dr n. med. Tomasz Jarmoliński
- Obraz kliniczny różnych postaci zakażenia układu moczowego (ZUM)
- Zalecenia Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej w praktyce: przegląd metod diagnostycznych (laboratoryjnych i obrazowych), zastosowanie chemioterapeutyków i antybiotyków w leczeniu ZUM, wskazania do hospitalizacji
- Profilaktyka i dalsza opieka po przechorowaniu ZUM
Zakażenie układu moczowego (ZUM) stanowi najczęstsze bakteryjne zakażenie u dzieci i drugi co do częstości powód zgłaszania się do lekarza. Czynnikiem etiologicznym ZUM są zwykle bakterie Gram(–), wśród których dominuje Escherichia coli, rzadziej hoduje się szczepy Klebsiella, Proteus, Pseudomonas i Enterobacter oraz bakterie Gram(+). Należy pamiętać, że ZUM może być również wywołane przez bakterie atypowe, wirusy, grzyby i pierwotniaki. Ze względów praktycznych w mianownictwie tych zakażeń stosuje się określenia dodatkowe, takie jak np. grzybicze, gruźlicze czy chlamydiowe.
Szacuje się, że około 8% populacji dziecięcej przechorowało ZUM co najmniej raz, przy czym więcej niż połowa zachorowań występuje do 7 roku życia. Dziewczynki chorują, poza okresem niemowlęcym, 3 razy częściej niż chłopcy. Częstość nawrotów wynosi 10-40% i jest największa w ciągu roku po pierwszym epizodzie. Najważniejszymi czynnikami ryzyka nawrotów są: wady układu moczowego, kamica moczowa, zaburzenia czynności pęcherza, zaparcia i zaburzenia odporności. W okresie niemowlęcym ZUM stwierdza się u 5% chorych gorączkujących, należy je w tym wieku traktować jako objaw alarmowy wady tego układu1-3.
Mimo powszechności występowania i prostej diagnostyki rozpoznawanie ZUM jest obarczone dużym ryzykiem pomyłek i nieporozumień, co w języku statystyki można określić jako niską czułość i swoistość diagnostyczną działań lekarskich w tym zakresie. Pr...
U chorych z ZUM, podobnie jak w przypadku innych częstych chorób o możliwych poważnych następstwach, ważne jest, by postępowanie odbywało się według jednolitych standardów na wszystkich etapach diagnostyki i leczenia. Umożliwia to wyodrębnienie już w poradniach podstawowej opieki zdrowotnej grupy pacjentów, których należy skierować do leczenia szpitalnego lub specjalistycznej diagnostyki. Jest to możliwe również w pełnym wad i ograniczeń polskim systemie opieki zdrowotnej, gdyż wstępna diagnostyka dzieci z podejrzeniem ZUM nie wymaga drogich ani trudno dostępnych badań, a jedynie wiedzy oraz sprawnych i sprawdzonych rozwiązań organizacyjnych.
Niniejsze opracowanie nie ma charakteru pracy poglądowej opartej na metaanalizach, zawiera natomiast elementy praktycznej wiedzy zdobytej przez autora w ciągu wielu lat aktywności zawodowej w różnych placówkach – od poradni rodzinnej przez pogotow...
