Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby i autoimmunizacyjne zapalenie wątroby u dzieci – problemy z prawidłowym rozpoznaniem i leczeniem
dr n. med. Andrzej Stawarski
lek. Joanna Braksator
- Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby (NAFLD) a choroba stłuszczeniowa wątroby związana z dysfunkcją metaboliczną (MAFLD) – czy to to samo?
- Kryteria rozpoznawania autoimmunizacyjnego zapalenia wątroby (AIH)
- Etiologia, objawy kliniczne, diagnostyka i leczenie NAFLD oraz AIH u dzieci
Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby
Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby (NAFLD – non-alcoholic fatty liver disease) jest obecnie najczęstszą przyczyną przewlekłych chorób wątroby w populacji pediatrycznej w wielu krajach. Szacuje się, że częstość jej występowania w ciągu ostatnich 20 lat się podwoiła. Podobne obserwacje poczyniono wśród osób dorosłych. NAFLD stała się najczęstszą przyczyną przewlekłej choroby wątroby i dotyczy 30% populacji na świecie1-3.
Częstość występowania NAFLD jest różna, zależna od przyjętych kryteriów. Szacuje się, że w populacji europejskiej, jeżeli za kryterium uznamy podwyższone stężenie enzymów wątrobowych (>50 j.m./l), wynosi ona 1,3-22,5% u dzieci w wieku 3-18 lat lub 11% wśród dzieci w 12,4 roku życia ±2,6 roku1. Dodatkowo częstotliwość ta wzrasta do ponad 70% w grupie dzieci z otyłością, z przewagą u płci męskiej w stosunku do żeńskiej (2 : 1).
W populacji dzieci i nastolatków mamy do czynienia z pełnym zakresem chorób wątroby: począwszy od prostego stłuszczenia przez stłuszczeniowe zapalenie wątroby z marskością lub bez niej po końcowe stadium niewydolności wątroby związane z marskością, wymagające przeszczepienia wątroby1.
Wiek, otyłość, insulinooporność, cukrzyca typu 2, dyslipidemia to istotne czynniki rozwoju stłuszczenia wątroby1,3.
Według wytycznych North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (NASPGHAN) oraz European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (ESPGHAN) rozpoznanie NAFLD jest diagnozą z wykluczenia. Należy stwierdzić przewlekłe stłuszczenie wątroby u dzieci poniżej 18 roku życia i wykluczyć inne jego przyczyny, takie jak:
- przyczyny genetyczne
- przyczyny metaboliczne
- przyczyny infekcyjne
- stosowanie leków powodujących stłuszczenie wątroby
- spożycie alkoholu
- niedożywienie1.
Stłuszczenie wątroby rozpoznawane jest na podstawie badania histopatologicznego bioptatu wątroby – określa się tym mianem naciek tłuszczowy obejmujący przynajmniej 5% hepatocytów. Jest to badanie inwazyjne, więc w praktyce klinicznej w celu postawienia diagnozy używa się innych markerów, takich jak np.: aktywność transaminaz, badanie ultrasonograficzne, inne badania obrazowe.
