Aspirację definiuje się jako przedostanie się ciała obcego do światła dróg oddechowych mogące bezpośrednio zagrażać życiu. Nierozpoznana aspiracja może skutkować poważnymi konsekwencjami, takimi jak: niedodma, zapalenie płuc, krwioplucie, rozstrzenie oskrzeli, ropień płuca, niedotlenienie, a nawet zgonem pacjenta. Najczęściej do dróg oddechowych dostają się kawałki produktów spożywczych (pestki, orzeszki, słabo rozdrobnione cząstki jedzenia). Problemem jest też przedostawanie się do dróg oddechowych kwaśnej treści pokarmowej lub śliny. Aspirację ciała obcego należy podejrzewać, jeśli podczas jedzenia lub zabawy u pacjenta wystąpi nagły epizod krztuszenia się, kaszlu, zasinienia powłok.

Obraz kliniczny

Należy jednak pamiętać, że 10-30% dzieci nie będzie zgłaszać powyższych objawów, a podejrzenie aspiracji trzeba będzie wysunąć na podstawie badania klinicznego i badań obrazowych. Manifestacja kliniczna zależy od lokalizacji zaaspirowanego ciała obcego oraz rodzaju zaaspirowanej treści. Na obecność ciała obcego na wysokości krtani będą wskazywały takie objawy, jak: stridor wdechowy, bezgłos, chrypka, sinica, odruchy wymiotne. Inaczej będzie w przypadku częściowej niedrożności tchawicy, kiedy u pacjenta z napadami krztuszenia się i kaszlu słyszalny będzie stridor wdechowo-wydechowy. W sytuacji gdy ciało obce przedostanie się do oskrzela, pacjent będzie się skarżył na: duszność, ból w klatce piersiowej, krwioplucie, a podczas osłuchiwania stwierdzimy świsty wydechowe i ściszenie szmerów oddechowych. W każdym przypadku może dojść do niedotlenienia objawiającego się sinicą, a nawet do zgonu. Około 20% pacjentów z ciałem obcym w drogach oddechowych nie będzie prezentować żadnych objawów.

Zespół aspiracji

Nieco odmienną jednostką kliniczną jest zespół aspiracji będący konsekwencją nawracających epizodów aspiracji treści pokarmowej, żołądkowej i/lub śliny do dróg oddechowych, co skutkuje pojawieniem się przewlekłych bądź nawracających objawów ze strony dróg oddechowych. Zespół aspiracji może prowadzić do choroby aspiracyjnej płuc (CPA – chronic pulmonary aspiration), czyli choroby płuc wynikającej z nawracających aspiracji.

Najczęściej do aspiracji płucnej dochodzi u osób z zaburzeniami połykania, refluksem żołądkowo-przełykowym, niewydolnością mechanizmów chroniących drogi oddechowe przed aspiracją śliny, a objawy kliniczne zespołu aspiracji zależą głównie od wieku ...