Temat numeru

Zaburzenia preferencji seksualnych

dr n. med. Sławomir Jakima

Prywatna praktyka lekarska, Warszawa

Adres do korespondencji: dr n. med. Sławomir Jakima, ul. Hoża 43/49 M. 67, 00-681 Warszawa, e-mail: s.jakima@wp.pl

  • Klasyfikacja parafilii wg ICD-10 i DSM-5
  • Diagnoza i jej konsekwencje. Czy i jak leczyć parafilie?
  • Kiedy parafilia staje się niebezpieczna? Parafilie a przestępstwa seksualne

Preferencje seksualne są pojęciem nie zawsze jednoznacznie rozumianym i interpretowanym. Wywołuje ono wiele kontrowersji, którym często towarzyszy medialny szum1.

Zaburzenia preferencji seksualnych – parafilie – są terminem medycznym, sklasyfikowanym w określony sposób w ICD-10 i DSM-5. Wciąż brakuje jednak teorii jednoznacznie wyjaśniających ich powstawanie oraz badań precyzyjnie określających częstość występowania. Dotyczy to również leczenia zachowań parafilnych, a szczególnie parafilii niemających znamion przestępstwa (w tym wypadku już sama definicja sprawia badaczom trudności).

Znajomość problematyki związanej z parafiliami jest potrzebna psychiatrom i psychologom, ponieważ mogą się z nimi zetknąć w codziennej praktyce, diagnozując pacjentów w gabinetach lub pełniąc obowiązki biegłych sądowych. W artykule przedstawiono podstawowe zagadnienia z tego zakresu, ujęte z perspektywy medycznej; w związku z tym starano się unikać stosowania nazw zastępczych takich jak dewiacja czy perwersja.

Pojęcia niezbędne do zrozumienia problematyki parafilii

Preferencje seksualne są pojęciem często błędnie rozumianym. Nierzadko myli się je lub rozważa łącznie z orientacją lub tożsamością seksualną. Są to jednak terminy o odmiennym znaczeniu i nie można ich utożsamiać.

Preferencja seksualna określa, jaki rodzaj bodźców jest najbardziej stały i w miarę atrakcyjny (w szerokim zakresie), aby wywołać pożądanie oraz podniecenie seksualne i je realizować.

Klasyczny podział faz cyklu seksualnego na pożądanie, podniecenie, orgazm i odprężenie dotyczy realizacji preferencji.

Pożądanie jest to zainteresowanie seksem, reagowanie na seksualność, chęć i gotowość do podejmowania takiej aktywności.

Podniecenie to fizjologiczna reakcja organizmu na możliwość podjęcia aktywności seksualnej. U mężczyzn objawia się erekcją członka, a u kobiet nawilżeniem pochwy (lubrykacja).

Orgazm to kolejna faza, charakteryzująca się uczuciem spełnienia (często rozkoszy lub bardzo dużej przyjemności). U mężczyzn faza ta jest wiązana z wytryskiem nasienia, trzeba jednak podkreślić, że ejakulacja nie jest jednoznaczna z fazą orgazmu. Odczuwany przez kobiety orgazm to szerokie i niejednoznaczne pojęcie.

Odprężenie oznacza fizjologiczny i psychiczny powrót do normalnego funkcjonowania (zanik wzwodu, zmniejszenie nawilżenia pochwy itp.)2.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Pojęcia niezbędne do zrozumienia problematyki parafilii

Preferencje seksualne są pojęciem często błędnie rozumianym. Nierzadko myli się je lub rozważa łącznie z orientacją lub tożsamością seksualną. Są to [...]

Parafilie

Zaburzenia preferencji seksualnych są ujęte zarówno w ICD-10, jak i DSM-5 pod nazwą parafilii. Istnieją także inne terminy podobne lub zamienne, [...]

Skala zjawiska

Bardzo trudno jest oszacować występowanie parafilii, głównie ze względu na zmiany definicji w czasie oraz duże różnice kulturowe22. Problemem dość istotnym [...]

Przyczyny

Przyczyny powstawania parafilii nie zostały do końca poznane. Wszelkie próby przedstawienia spójnej koncepcji w tym zakresie są tylko częściowe i nie [...]

Leczenie

Podstawowe pytanie dotyczy tego, kiedy i jak leczyć parafilie oraz czy zawsze wymagają terapii.

Pacjent parafilny u psychiatry i psychologa

Lekarz psychiatra, psycholog i psychoterapeuta mogą się spotkać z problemem parafilii w praktyce. Pacjenci lub ich partnerzy często proszą o konsultację [...]

Podsumowanie

W artykule przedstawiono główne problemy dotyczące rozpoznawania parafilii oraz trudności występujące po postawieniu takiej diagnozy. Poszczególne parafilie nie zostały omówione, ponieważ [...]

Do góry