Palenie papierosów, mimo powszechnej wiedzy o jego szkodliwości, stanowi wciąż ogromny problem społeczny i zdrowotny. Motywowanie do zaprzestania nałogu, edukacja, opieka oraz wsparcie w trakcie całego procesu rzucania palenia są obowiązkiem każdego lekarza. Substancjami zatwierdzonymi w terapii uzależnienia od nikotyny są: nikotynowe środki zastępcze, bupropion, cytyzyna, wareniklina, nortryptylina i klonidyna. E-papierosy oraz systemy bezdymnego podgrzewania tytoniu, które umożliwiają dostarczanie nikotyny do organizmu, przy jednocześnie znacznie zmniejszonej ilości substancji toksycznych, mogą w przyszłości zostać włączone do programów redukcji szkód.

Skala problemu

Chociaż mogłoby się wydawać, że świadomość konsekwencji zdrowotnych wynikających z palenia tytoniu jest duża, szacuje się, że na świecie około miliarda osób korzysta z wyrobów zawierających nikotynę. Większość z nich sięga po tzw. klasyczne wyroby tytoniowe (papierosy/cygara)^1,2. Statystyki pozostają bezwzględne. Choroby somatyczne związane z paleniem tytoniu są drugą, po nadciśnieniu tętniczym, przyczyną zgonów na świecie i zarazem pierwszą, w pełni modyfikowalną, przyczyną przedwczesnych zgonów. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO – World Health Organization) z 2020 r. somatyczne następstwa palenia odpowiadają za ponad 8 mln zgonów rocznie. Jednocześnie 1,2 mln zgonów dotyczy osób będących palaczami biernymi, a 65 000 osób z tej grupy stanowią dzieci².

W Polsce zmniejszenie liczby osób używających wyrobów tytoniowych obserwowano od lat 90. XX w. Ten trend uległ jednak wyhamowaniu w ostatnich latach. Dane ankietowe z 2017 r. wskazywały, że papierosy pali codziennie 24% Polaków powyżej 15 r.ż.^3,4

Powyższe dane, niewątpliwie zatrważające, powinny skłonić całe środowisko medyczne do jeszcze intensywniejszej pracy z osobami uzależnionymi od wyrobów tytoniowych. Motywowanie do rzucenia nałogu, edukacja, opieka oraz wsparcie w trakcie całego pr...

Działanie na ośrodkowy układ nerwowy i rozwój uzależnienia

W mechanizmie powstawania uzależnienia najistotniejsze wydają się acetylocholinergiczne receptory nikotynowe (nAChRs) α4β2 i α7. Do jedenastu podtypów receptorów nikotynowych znajdujących się w ośrodkowym układzie nerwowym nikotyna, inhalowana pod...