Toksykologia
Schemat postępowania z pacjentem, który połknął benzynę
dr n. med. Dorota Klimaszyk, toksykolog kliniczny
- Skutki zdrowotne wypicia benzyny
- Postępowanie z pacjentem po zatruciu benzyną przed dotarciem do szpitala i w szpitalu
- Istotne ostrzeżenia na temat nieprawidłowego postępowania w sytuacji przypadkowego lub intencjonalnego spożycia benzyny
Z doświadczenia toksykologów klinicznych wynika, że pacjent zgłaszający się po wypiciu benzyny (lub innych węglowodorów) budzi niepokój i wątpliwości co do zasad pierwszej pomocy. Obserwujemy również utrzymującą się przez lata niesłuszną wiarę w skuteczność niektórych „metod leczniczych” i „odtrutek”. Zdumiewające, jak niezwykłą, niemal magiczną moc terapeutyczną przypisuje się mleku w tym zatruciu. Wydaje się, że choćby z tego względu warto poruszyć ten temat.
W artykule przedstawiono skutki zdrowotne wypicia benzyny. Mimo że do zatruć doustnych benzyną u osób dorosłych dochodzi dość rzadko, mogą się one okazać wyzwaniem ze względu na poważne powikłania, głównie płucne, rzadziej ze strony ośrodkowego układu nerwowego i przewodu pokarmowego. Warto podkreślić różnice dotyczące przebiegu i rokowania między zatruciem samobójczym i przypadkowym. Po intencjonalnym spożyciu dużej dawki benzyny istotnie wzrasta ryzyko aspiracji do dróg oddechowych i rozwoju potencjalnie śmiertelnego, chemicznego zapalenia płuc. Złe rokowanie i powikłany przebieg zatruć przypadkowych jest najczęściej efektem niewłaściwych działań w ramach pierwszej pomocy, takich jak doustna podaż węgla aktywowanego lub mleka traktowanego jako odtrutka.
Opis przypadku
Mężczyzna w wieku 78 lat został znaleziony nieprzytomny przez syna w pomieszczeniu gospodarczym domu. Brak danych co do czasu i okoliczności zdarzenia; możliwe, że stracił przytomność nawet kilka godzin wcześniej, podczas porządkowania zapasów chemikaliów, które magazynował przez lata. Opróżniał stare kanistry z benzyną i planował przelanie ich do nowych pojemników. Wokół mężczyzny były rozlane plamy cieczy wypływającej z poprzewracanych opakowań, wydzielające ostry, „chemiczny” zapach, obecny w całym pomieszczeniu.
Wywiad chorobowy mężczyzny był mało precyzyjny, według relacji syna: „ojciec miał zarośnięte tłuszczem naczynia, ale nie chciał brać leków”. Stan pacjenta z opisu zespołu ratownictwa medycznego: nieprzytomny (w skali GCS 10 pkt; 2 + 3 + 5), oddech niewydolny, chrapliwy, rytm serca 52/min, miarowy, ciśnienie tętnicze 80/50 mmHg, temperatura ciała 33 stopnie Celsjusza, Sp02 78%, skóra bladosina, chłodna, na twarzy, szyi i ubraniu duża ilość pienistej wydzieliny (wymiociny? wydzielina z dróg oddechowych?).
