Badania
Mikroflora śliny jako biomarker oceny ryzyka próchnicy we wczesnym dzieciństwie
Dr n. med. Agnieszka Machul-Żwirbla
Próchnica wczesnego dzieciństwa (ECC – early childhood caries) to obecność jednego lub więcej zębów mlecznych dotkniętych próchnicą, usuniętych z jej powodu lub wypełnionych u dzieci przed ukończeniem 6. r.ż. To wciąż powszechny problem zdrowotny w wielu krajach, obciążony wysokimi kosztami ekonomicznymi, społecznymi i zdrowotnymi. Wielu autorów uważa, że testy bakteriologiczne w kierunku wykrycia określonych drobnoustrojów w ślinie mają silny związek z oceną ryzyka próchnicy u małych dzieci. Dodatkowo obecność w ślinie pewnych biomolekuł (głównie białek) wpływa na żywotność mikroflory jamy ustnej. W pracy autorka dokonuje przeglądu doniesień na temat obecnych w ślinie mikroorganizmów mogących służyć jako biomarkery oceny ryzyka próchnicy wczesnego dzieciństwa.
Próchnica wczesnego dzieciństwa
Definicję ECC podały Towarzystwo Stomatologów Amerykańskich i Amerykańska Akademia Stomatologii Dziecięcej.[1] ECC dotyczy 23 proc. dzieci w wieku przedszkolnym w USA i ponad 60 proc. dzieci w Chinach.[2] Choroba charakteryzuje się niszczeniem tkanek zęba, na co mają wpływ różne czynniki:
- socjodemograficzne (płeć męska, niski poziom wykształcenia rodziców, imigracja, młody wiek matki),
- dietetyczne (długi okres karmienia piersią, wysokie spożycie cukru w niemowlęctwie, jedzenie i picie w nocy),
- higieniczne (wiek rozpoczęcia szczotkowania zębów, nieużywanie past z fluorem, częstotliwość szczotkowania zębów),
- związane z karmieniem butelką/piersią (rodzaj, długość i częstotliwość karmienia),
- związane z mikroflorą (duża liczba próchnicogennych bakterii),
- inne (długość snu dziecka, stan uzębienia matki, stosowanie leków obniżających wydzielanie śliny).[3]
Wszelkie oznaki próchnicy na powierzchniach gładkich zębów u dzieci poniżej 3. r.ż. są określane jako ostra postać ECC, czyli S-ECC (severe early childhood caries).
Znaczna część najnowszych badań koncentruje się na korelacji pomiędzy mikroflorą śliny a próchnicą wczesnego dzieciństwa. Badania przeprowadzone przez Parisotto i wsp. wykazały, że liczba paciorkowców Streptococcus mutans jest silnym wskaźnikiem ryzyka ECC.[4] Naukowcy wykazali także związek pomiędzy obecnością pałeczek kwasu mlekowego oraz Candida spp. a przyrostem próchnicy u małych dzieci.[5] Z uwagi na fakt, że wystąpienie próchnicy wczesnego dzieciństwa niesie ze sobą konsekwencje fizyczne, psychologiczne i emocjonalne, niezwykle ważne są odpowiednia profilaktyka oraz wczesna diagnoza, ułatwiające proces leczenia tej jednostki chorobowej.
