Zatrzymanie zębów to jedna z najpowszechniejszych nieprawidłowości dotyczących położenia zęba. Ząb zatrzymany (dens retens) to ząb z całkowicie uformowanym korzeniem, o zakończonym rozwoju, który jest częściowo lub całkowicie objęty przez tkanki twarde i/lub miękkie, będący poza fizjologicznym okresem wyrzynania^1,2 (tab. 1). Najczęściej spośród wszystkich zębów (obok kła szczęki i drugiego zęba przedtrzonowego żuchwy) retencji ulegają trzecie zęby trzonowe (tzw. zęby mądrości), szczególnie w żuchwie^3-5. Przyczyny ich zatrzymania możemy podzielić na ogólne i miejscowe⁶ (tab. 2). Pierwotną przyczyną zatrzymania zębów mądrości w żuchwie jest brak odpowiedniej ilości miejsca w łuku – odległość pomiędzy styczną do dystalnej powierzchni drugiego trzonowca a przednim brzegiem gałęzi żuchwy jest mniejsza niż mezjalnodystalny wymiar korony zęba. Zjawisko retencji trzecich zębów trzonowych nasila się w ostatnich dziesięcioleciach. Wyjaśnieniem tej tendencji wydaje się coraz wyższy poziom higieny, a także rzadsza utrata zębów; podkreślany jest również wpływ braku fizjologicznej atrycji zębów na skutek zmian nawyków dietetycznych⁷. Należy wspomnieć także o etiologii genetycznej omawianej retencji, która odgrywa istotną rolę w procesie odontogenezy⁸. Zawiązek trzeciego zęba trzonowego może być widoczny na zdjęciu RTG już ok. 8 r.ż. Jednak pojawienie się tego zawiązka jest osobniczo zmienne i może występować do 16 r.ż.^1,9. Trzeci ząb trzonowy w żuchwie z reguły wyrzyna się ok. 17-21 r.ż.^1,9.

Ekstrakcje zatrzymanych zębów mądrości przeprowadza się powszechnie w specjalistycznych poradniach chirurgii stomatologicznej oraz w gabinetach dentystycznych, w których – jak oszacowano – aż 90% pacjentów zapisanych na zabieg oczekuje właśnie na wykonanie tej procedury^10,11.

Wskazania do ekstrakcji zatrzymanych trzecich zębów trzonowych w żuchwie nie budzą wątpliwości w przypadku zębów symptomatycznych13. W opracowaniu opublikowanym przez National Institute for Clinical Excellence14 do wskazań zaliczono: